|
Historia rozwoju francuskich myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym (SSN) sięga połowy lat 50-tych XX wieku. W 1954 roku zostały zapoczątkowane prace nad jednostką tej klasy. Okręty miały być w całości francuską konstrukcją, natomiast paliwo do reaktora atomowego miały dostarczyć Stany Zjednoczone. Prace projektowe zakończono w 1956 roku położeniem w stoczni DCN (Direction des Constructions Navales) Cherbourg stępki pod pierwszy okręt oznaczony jako Q-244. W owym czasie stosunki między oboma państwami były dość napięte, dlatego dostarczenie wzbogaconego uranu dla francuskich okrętów podwodnych zostało wstrzymane. W tej sytuacji we Francji ruszył program zbudowania reaktora wykorzystującego naturalny uran. Szybko okazało się, że taki reaktor jest zbyt ciężki i duży do zamontowania w kadłubie Q-244. Mimo niepowodzenia Francja nie zrezygnowała z budowy atomowej floty podwodnej i wystąpiła do Stanów Zjednoczonych z propozycją kupna kompletnego reaktora. Na przeszkodzie zawarcia transakcji ponownie stanęły napięte stosunki między państwami, czego wynikiem była odmowa sprzedaży reaktora. W tym momencie Francja zrezygnowała z rozbudowy floty okrętów podwodnych o napędzie atomowym.
Francuska Marynarka Wojenna nie na długo porzuciła plany posiadania okrętów podwodnych o napędzie atomowym. Na początku lat 60-tych XX wieku miedzy Stanami Zjednoczonymi a Francją już bardzo wyraźnie rysowała się polityczna separacja. Jej przejawem było między innymi odrzucenie przez Francję propozycji sprzedaży balistycznych pocisków z serii Polaris, co było podkreśleniem niezależności francuskiej polityki od Stanów Zjednoczonych. Kolejnym krokiem ówczesnego prezydenta Charles'a de Gaulle'a było wydanie zgody na rozpoczęcie własnego programu rozbudowy atomowych sił podwodnych. Program ten otrzymał kryptonim "Coelacanth" i wystartował w 1962 roku. W 2 lata później był już gotowy projekt myśliwskiego okrętu podwodnego o napędzie atomowym, jednak priorytet uzyskała rozbudowa balistycznej floty SNLE (Sous-marins Nucleaires Lanceurs d’Engins). Była to dość dziwna decyzja, gdyż w innych krajach posiadających atomową flotę podwodną, jej rozbudowę rozpoczynano od jednostek myśliwskich. Ponownie realizacja planu posiadania myśliwskiej floty SNA (Sous-marin Nucleaire d'Attaque) została pezsunięta w czasie.
Do 1977 roku stocznia marynarki wojennej DCN Cherbourg zajęta była budową okrętów podwodnych z rakietami balistycznymi typu Le Redoutable. Tymczasem we wczesnych latach 70-tych XX wieku Francuska Marynarka Wojenna powróciła do planów rozbudowy myśliwskiej floty podwodnej. Tym razem przy programie budowy okrętów tej klasy zostały wykorzystane doświadczenia, jakie zebrano przy realizacji programu budowy jednostek balistycznych. W ten sposób powstał typ Rubis, który był bardzo zwartą konstrukcją, niewiele większą od konwencjonalych okrętów podwodnych typu Agosta.
Początkowo plany zakładały wybudowanie pięciu jednostek typu Rubis, a następnie kolejnych pięciu okrętów typu Amethyste, które byłyby ulepszoną wersją pierwszych jednostek. Początkowo wszystko szło zgodnie ze wcześniejszymi wytycznymi i pierwsze dwie jednostki "Rubis" oraz "Saphir" zostały oddane do służby w terminie. Budowa tych dwóch okrętów rozpoczęła się odpowiednio w grudniu 1976 roku i wrześniu 1979 roku. Prace budowlane na "Rubis" dobiegły końca w lipcu 1979 roku, a na "Saphir" we wrześniu 1981 roku. Tempo powstawania kolejnych dwóch jednostek "Casabianca" i "Emeraude" było bardzo wolne, co spowodowało opóźnienia w przekazaniu okrętów Francuskiej Marynarce Wojennej. Budowa okrętu "Casabianca" trwała od września 1981 roku do grudnia 1984 roku, natomiast "Emeraude" od października 1982 roku do kwietnia 1986 roku. Pierwsza z tych dwóch jednostek do służby została oddana "Casabianca", a miało to miejsce w 3 lata po zakończeniu budowy. "Emeraude" przekazano francuskiej flocie w 2 lata po zakończeniu prac budowlanych. Piąta planowana jednostka ostatecznie nie została wybudowana ze względów finansowych. Wszystkie jednostki zostały skonstruowane w stoczni marynarki wojennej DCN Cherbourg. Początkowo pierwsze trzy wybudowane okręty miały otrzymać inne nazwy. "Rubis" miał być ochrzczony jako "Provence", "Saphir" jako "Bretagne", a "Casabianca" jako "Bourgogne".
Okręty typu Rubis są najmniejszymi jednostkami o napędzie atomowym, jakie kiedykolwiek zostały zbudowane. Swe niewielkie rozmiary zawdzięczają zwartej konstrukcji systemu napędowego. Reaktor atomowy wraz z wymiennikiem ciepła został zintegrowany, dzięki czemu zajmuje bardzo mało miejsca. Sporą ilość masy zaoszczędzono poprzez redukcję systemu ekranowania reaktora. Podobnie jak na innych francuskich okrętach podwodnych o napędzie atomowym, reaktor poprzez turbiny dostarcza energię do dwóch zespołów prądotwórczych, które z kolei napędzają główny silnik elektryczny o mocy 9500 KM. Do chłodzenia reaktora wykorzystuje się naturalną cyrkulację wody, natomiast przy dużych prędkościach obieg ten wspomagany jest przez pompy cyrkulacyjne. W razie awarii głównej jednostki napędowej wykorzystywane są dwa silniki diesla SEMT-Pielstick 8PA 4V185 SM. Typ Rubis napędzany jest pojedynczym wałem i pięciopłatową śrubą o dużej średnicy. Maksymalną prędkość podwodna tych okrętów wynosi 25 węzłów, natomiast płynąc w wynurzeniu spada ona do 20 węzłów.
Wnętrze typu Rubis zostało podzielone przez trzy wodoszczelne grodzie. Pierwsza gródź oddziela przedział torpedowy na dziobie od reszty okrętu. Za wyrzutniami torpedowymi i magazynami dla pocisków rozpoczyna się dwupokładowy układ, na którym znalazło się centrum dowodzenia oraz pomieszczenia mieszkalne dla załogi. Dwupokładowe rozplanowanie kończy się mniej więcej na śródokręciu, gdzie rozpoczyna się przedział maszynowni. Od reszty okrętu jest on oddzielony specjalną izolacją przeznaczoną do ekranowania reaktora.
Zewnętrznie typ Rubis prezentuje nienaganną sylwetkę. W przeciwieństwie do jednostek z napędem konwencjonalnym okręt posiada pojedynczy kadłub, który wykonany został ze stali o podwyższonej wytrzymałości HLES-80. Dzięki niej okręt maksymalnie może zanurzyć się na głębokość 300 metrów. Dziób typu Rubis nie ma zbyt opływowego kształtu, gdyż jego krawędź jest niemal pionowa. Z tego powodu typ Rubis ma nienajlepsze właściwości hydrodynamiczne, które zostały zniwelowane na ulepszonej wersji jednostek, które znane są jako typ Amethyste. Stery głębokości zostały umieszczone w amerykańskim stylu na kiosku. Standartową formę krzyżową zastosowano w przypadku usterzenia rufowego, które obsługiwane jest przez jednego operatora z konsoli kontrolnej.
Uzbrojenie typu Rubis wystrzeliwane jest z czterech wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm., które umieszczone są na dziobie. Początkowo jednostki typu Rubis uzbrojone były w torpedy ECAN L5 Mod 3 Murene, które przeznaczone były do zwalczania okrętów podwodnych. W latach 1989 - 1996 wszystkie jednostki przeszły modernizację, która dostosowała te okręty do standardów, jakie zastosowano na typie Amethyste. Stare torpedy ECAN L5 Mod 3 Murene zostały zastąpione przez nowe ECAN F17 Mod 2, które przeznaczone są do zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych. Dodatkowym systemem uzbrojenia przeciwokrętowego są rakiety MBDA (Aerospatiale) SM 39 Exocet. Pociski te zaczęto stosować na typie Rubis od drugiego okrętu "Saphir", natomiast pierwsza jednostka "Rubis" otrzymała te rakiety podczas swojej modernizacji dostosowującej do standardów typu Amethyste w latach 1991 - 1993. Łączna ilość przenoszonych torped i rakiet jest dość skromna i wynosi 14 sztuk. Kierowaniem ogniem zajmuje się system DLT D3. System wystrzeliwania torped na typie Rubis został przystosowany do odpalania pocisków z każdej głębokości. Dodatkowym systemem uzbrojenia mogą być miny TSM 3510, które stawiane są z wyrzutni torpedowych. Łącznie typ Rubis może zamiast torped i rakiet zabrać na pokład 28 min, co oznacza że na każdy pocisk przypadają dwie miny.
Podczas modernizacji w latach 1989 - 1996 oprócz uzbrojenia unowocześnione zostały także systemy hydrolokacyjne. Cała modernizacja otrzymała kryptonim Amethyste (AMelioration Tactique
HYdrodynamique Silence Transmission Ecoute) i miała na celu nie tylko unowocześnienie typu Rubis, ale także lepsze przystosowanie go do prowadzenia operacji zwalczania okrętów podwodnych. W momencie oddania do służby okrętów typu Rubis, ich wyposażenie hydroakustyczne było prawie identyczne do tego, jakie zastosowano na typie Agosta. Poniżej wyrzutni torpedowych zainstalowana została dookólna antena hydrolokatora pasywnego Thales Underwater Systems DSUV-22. W górnej części dziobu zamontowano hydrolokator pasywno-aktywny Thales Underwater Systems DUUA-2, który wykorzystywany jest podczas przeprowadzania ataku. Przed kioskiem znajdował się hydrolokator przechwytujący i pomiaru odległości Thales Underwater Systems DUUX-2. Podczas modernizacji hydrolokator model DSUV-22 wymieniono na nowszy model DMUX-20, w który standardowo wyposażano jednostki typu Amethyste. Taka sama sytuacja miała miejsce z hydrolokatorem model DUUX-2, który zastąpiony został przed model DUUX-5 Fenelon. Zupełnie nowym systemem hydroakustycznym, który znalazł się na typie Rubis, a na typie Amtethyste był instalowany podczas budowy, był pasywny hydrolokator holowany Thales Underwater Systems DSUV-62. Dane ze wszystkich czujników okrętowych spływają do systemu dowodzenia SAT (Systeme d'Armes Tactique). Na kiosku typu Rubis znajdują się wysuwane anteny odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych Thales DR 3000U, które w oznaczeniu francuskim znane są jako ARUR-13. Prócz tego okręt wyposażony jest w radar nawigacyjny Thales DRUA-33 Calypso IV oraz peryskop bojowy i obserwacyjny.
Po przeprowadzeniu modernizacji dostosowującej okręty typu Rubis do standardów typu Amethyste, bardzo często jednostki te zalicza się właśnie do typu Amethyste, a nie typu Rubis. Podobnie sprawa ma się z dwoma okrętami typu Amethyste, które często zaliczane są do typu Rubis. Jako pierwszy unowocześnieniu poddany został "Saphir", na którym prace trwały w latach 1989 - 1991. Kolejnym modernizowanym okrętem w latach 1991 - 1993 był "Rubis". Następna jednostka "Casabianca" przechodziła przebudowę w latach 1992 - 1994, a ostatni okręt "Emeraude" w latach 1994 - 1996.
W porównaniu z balistycznymi okrętami podwodnymi o napędzie atomowym załoga typu Rubis jest bardzo mała i liczy sobie 62 osoby, w tym 10 oficerów. By maksymalnie wykorzystać potencjał jednostek typu Rubis, postanowiona że służba okrętów będzie przebiegać w systemie załogowym. Jedna ekipa oznaczona jest kolorem niebieskim (bleu), natomiast druga kolorem czerwonym (rouge). Podczas gdy jedna załoga znajduje się na okręcie i patroluje wyznaczony rejon, druga przebywa w tym czasie na lądzie i odpoczywa lub przechodzi szkolenia. Gdy okręt powróci do portu, załoga jest wymieniana i jednostka ponownie rusza w rejs bojowy.
Wszystkie okręty typu Rubis zostały oddane do służby do 1988 roku. Przydzielono je do Strategicznych Sił Oceanicznych FOST (Force Oceanique Strategique). W siłach tych znajdują się również najnowsze okręty balistyczne typu Le Triomphant, które stacjonują w bazie w Breście, natomiast typ Rubis operuje z portu w Toulonie. Francuskie myśliwskie okręty podwodne o napędzie atomowym są najmniejszymi jednostkami na świecie w swej klasie. Małe rozmiary zostały osiągnięte poprzez wykorzystanie doświadczeń z budowy jednostek balistycznych. Typ Rubis jest bardzo zwartą konstrukcją, która rozmiarami jest porównywalna z konwencjonalnymi okrętami podwodnymi typu Agosta. Niedociągnięciem typu Rubis jest mała liczba przenoszonych pocisków, która zamyka się w liczbie 14 sztuk. Oznacza to, że w razie konfliktu torpedy i rakiety przeciwokrętowe będą musiały być używane bardzo przemyślanie i ostrożnie. Mimo tej wady typ Rubis jest udaną konstrukcją, która w pełni, wraz z reaktorem atomowym, opiera się na francuskiej myśli technologicznej. Okręty z tego typoszeregu pozostaną w służbie we Francuskiej Marynarce Wojennej jeszcze przez około 10 lat. Mają one być zastąpione przez nowe myśliwskie okręty podwodne typu Barracuda, które mają wchodzić w skład francuskiej floty z początkiem 2012 roku.
|
