|
Na początku lat 60-tych XX wieku między Stanami Zjednoczonymi a Francją wyraźnie rysowała się polityczna separacja. Mimo to Stany Zjednoczone zaproponowały Francji sprzedaż balistycznych pocisków z serii Polaris A-3. Taka sama inicjatywa została wysunięta wobec Wielkiej Brytanii, a jej efektem było powstanie balistycznych okrętów podwodnych typu Resolution. Dosyć chłodne stosunki amerykańsko-francuskie były głównym powodem odrzucenia amerykańskiej propozycji. W 1962 roku ówczesny prezydent Francji Charles de Gaulle podjął decyzję o rozpoczęciu rodzimego programu rozbudowy tak zwanych sił odstraszania atomowego. Projekt ten otrzymał kryptonim "Coelacanth" i miał za zadanie koordynować prace Komisji Energii Atomowej CEA (Commissariat a l'Energie Atomique), odpowiedzialnej za głowice bojowe i reaktory, Zarządu Pocisków przy Ministerstwie Obrony DEN (Direction des Engins), odpowiedzialnego za pociski balistyczne, i Stoczni Marynarki Wojennej DCN (Direction des Constructions Navales) odpowiedzialnej za okręty podwodne. Decyzja o rozpoczęciu projektu "Coelacanth" oznaczała, że we Francji powstanie zupełnie nowa technologia atomowa wykorzystywana przez marynarkę wojenną, niezależna od czynników zewnętrznych. W ten sposób, w 1967 roku narodziły się Strategiczne Siły Oceaniczne FOST (Force Océanique Stratégique), pięć jednostek typu Le Redoutable oraz pierwsza generacja rakiet balistycznych, znanych jako model M-1.
Projekt okrętów typu Le Redoutable, podobnie jak brytyjskiego typu Resolution, oparty został na amerykańskim typie Lafayette, który przenosił rakiety z serii Polaris. Jednostki typoszeregu Le Redoutable były pierwszymi francuskimi okrętami podwodnymi, które posiadały tylko pojedynczy kadłub. Podczas prac projektowych napotkano problem materiału, z którego miała być wykonana konstrukcja, gdyż założenia taktyczne wymagały, by kadłub nowych okrętów wytrzymywał ciśnienie jakie panuje na głębokości 300 metrów. Przednie stery głębokości zostały umieszczone na kiosku, co było rozwiązaniem takim samym jak na jednostkach budowanych w Stanach Zjednoczonych. W odróżnieniu od Francuzów Brytyjczycy umieścili przednie stery głębokości na swoim typie Resolution w dziobowej części kadłuba, nad powierzchnią wody. W przypadku usterzenia rufowego typ Le Redoutable otrzymał standardową formę krzyżową.
Wnętrze jednostek typu Le Redoutable zaprojektowano w układzie trzypokładowym. Przedział torpedowy znajdujący się na dziobie wykonano w układzie dwupokładowym. W części środkowej okrętu system trzypokładowy kończył się za pionowymi wyrzutniami dla pocisków balistycznych. Łącznie załoga typu Le Redoutable liczyła 135 osób w tym 15 oficerów. Okręty pracowały w trybie dwu załogowym. Podczas gdy jedna załoga była na patrolu, druga odpoczywała i przechodziła szkolenia na lądzie. Jedna z załóg określana była mianem koloru czerwonego (rouge), a druga koloru niebieskiego (bleu).
Napęd pierwszych francuskich balistycznych okrętów podwodnych typu Le Redoutable był dość niekonwencjonalny. Reaktor atomowy, który był w pełni francuską konstrukcją, nie napędzał turbin parowych jak ma to miejsce na innych jednostkach z tego rodzaju siłownią, a dostarczał energię do dwóch zespołów prądotwórczych. Te z kolei napędzały główny silnik elektryczny o mocy 16000 KM. Pierwsze 3 zbudowane okręty "Le Redoutable", "Le Terrible" i "Le Foudroyant" wykorzystywały reaktor o rdzeniach tlenkowych, natomiast dwie ostatnie jednostki "L'Indomptable" i "Le Tonnant" o rdzeniach metalowych. Reaktor atomowy był podstawowym systemem napędowym, jednak w razie jego awarii do poruszania się wykorzystywane były 2 silniki diesla firmy SEMT-Pielstick model 8PA 4V185 SM.
Budowa, tak zaprojektowanych, wszystkich okrętów typu Le Redoutable zlecona została Stoczni Marynarki Wojennej DCN (Direction des Constructions Navales) w Cherbourgu. Konstrukcja pierwszej jednostki, z serii pięciu, o nazwie "Le Redoutable" (S 611) rozpoczęła się w połowie lat 60-tych XX wieku. Okręt został wodowany w marcu 1967 roku. Budowa każdego nastepnego okrętu zaczynała się mniej więcej w dwa lata po wystartowaniu poprzedniej. Kolejną jednostką, pod którą położono stępkę był "Le Terrible (S 612), a miało to miejsce w czerwcu 1967 roku. Jednostka ta spłynęła na wodę w grudniu 1969 roku. Budowa na pochylni stoczniowej "Le Foudroyant" (S 610), trzeciego konstruowanego okrętu, trwała od grudnia 1969 roku do tego samego miesięca 1971 roku. Budowa "L'Indomptable" (S 613) rozpoczęła się w grudniu 1971 roku, a wodowanie miało miejsce we wrześniu 1974 roku. W październiku tego samego roku rozpoczęła się konstrukcja ostatniej jednostki z typoszeregu Le Redoutable, która otrzymała nazwę "Le Tonnant" (S 614). Wodowanie tego okrętu miało miejsce we wrześniu 1977 roku. Wszystkie jednostki typu Le Redoutable znalazły się w służbie w marynarce wojennej Francji do kwietnia 1980 roku.
W drugiej połowie lat 70-tych XX wieku w życie wdrożony został program modernizacji floty balistycznych okrętów podwodnych. W jego efekcie Stocznia Marynarki Wojennej DCN w Cherbourgu wybudowała między marcem 1980 roku a czerwcem 1982 roku dodatkowy, szósty okręt o nazwie "L'Inflexible" (S 615), na którym wprowadzono wszechstronne udoskonalenia obejmujące wyposażenie elektroniczne i uzbrojenie. Z tego powodu jednostkę tą traktuje się jako oddzielny typ L'Inflexible. Zgodnie z programem modernizacji Strategicznych Sił Oceanicznych FOST, w późniejszym czasie cztery z pięciu jednostek typu Le Redoutable zostały dostosowane do standardów, które wdrożone zostały do dodatkowego, szóstego okrętu "L'Inflexible" (S 615).
Wszystkie okręty typu Le Redoutable przydzielone były do Strategicznych Sił Oceanicznych FOST z bazą w Ile Longue. Po wprowadzeniu w życie programu modernizacji sił zbrojnych, ogłoszonego przez prezydenta Francji Jacques'a Chirac'a w lutym 1996 roku, baza jednostek balistycznych przeniesiona została do Brestu.
Głównym systemem uzbrojenia jednostek typu Le Redoutable były rakiety balistyczne. Ich pionowe wyrzutnie znajdowały się za kioskiem w liczbie 16 sztuk. Rozmieszczone były w dwóch rzędach po osiem. Silosy zostały opracowane i dostarczone przez dywizję EADS Space Transportation, która wchodzi w skład firmy EADS (European Aeronautic Defence and Space company). Zaraz po wejściu do służby, pierwsze dwie wybudowane jednostki "Le Redoutable" i "Le Terrible" zostały wyposażone w dwustopniowe rakiety z jedną głowicą atomową firmy EADS (dokładniej EADS Space Transportation) model M-1. Na trzecim wcielonym do służby okręcie "Le Foudroyant" zastosowano nowszą rakietę o większym zasięgu model M-2. Ostatnie dwie jednostki "L'Indomptable" i "Le Tonnant" otrzymały 2 rodzaje rakiet. Pierwszym z nich był model M-2, natomiast drugim model M-20, który był identyczny do M-2, lecz zamiast głowicy atomowej przenosił głowicę termojądrową. Do 1977 roku wszystkie okręty typu Le Redoutable uzbrojono w mieszany zestaw pocisków firmy EADS Space Transportation model M-2 i M-20.
Na początku 1985 roku rozpoczął się program modernizacji jednostek typu Le Redoutable, który miał dostosować te okręty do standardów, jakie zastosowano na szóstej zbudowanej jednostce znanej jako typ L'Inflexible. Program przebudowy obejmował uzbrojenie w najnowsze rakiety balistyczne firmy EADS Space Transportation model M-4A/M-4B, wymienienie systemów hydrolokacyjnych i elektronicznych, udoskonalenie rdzenia reaktora i wyciszenie pracy maszynowni. Ze względu na wiek modernizacja ta nie objęła pierwszego okrętu "Le Redoutable" (S 611), który został wycofany ze służby w grudniu 1991 roku. Od tego momentu pozostałe jednostki typu Le Redoutable często były zaliczane do typu L'Inflexible, tym bardziej że rozpoczął się program, który upodabniał je do jedynej jednostki tego typoszeregu. Modernizacja każdego okrętu typu Le Redoutable zajęła około 2,5 roku. Jako pierwszy w październiku 1987 roku do służby po przebudowie powrócił okręt "Le Tonnant" (S 614). Właśnie z tej jednostki, we wrześniu 1987 roku, na Atlantyku, dokonano pierwszego odpalenia pocisku model M-4A/M-4B z pokładu typu Le Redoutable. Kolejną modernizowaną jednostką był "L'Indomptable" (S 613), który ponownie znalazł się w służbie w czerwcu 1989 roku. Okręt "Le Terrible" (S 612) powrócił w szeregi francuskiej floty w czerwcu 1990 roku, a "Le Foudroyant" (S 610) w lutym 1993 roku.
Na dziobie typ Le Redoutable miał 4 wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm., z których mogły być odpalane różne rodzaje uzbrojenia. Łączna liczba przenoszonych pocisków w przedziale torpedowym i w samych wyrzutniach wynosiła 18 sztuk, przy czym na pokład można było zabierać różne kombinacje ilościowe torped i rakiet. W skład uzbrojenia wystrzeliwanego z wyrzutni torpedowych wchodziły torpedy ECAN model L5 Mod 3 Murene, które przeznaczone były do zwalczania okrętów podwodnych, oraz torpedy ECAN model F17 Mod 2, które wykorzystywano do niszczenia jednostek nawodnych i podwodnych. Ponad to typ Le Redoutable przenosił przeciwokrętowe rakiety firmy Aérospatiale (obecnie MBDA France, będące francuskim oddziałem europejskiego konsorcjum MBDA - Matra BAe Dynamics Alenia - które między innymi powstało z konsorcjum EADS - European Aeronautic Defence and Space company - w skład którego wchodziło Aérospatiale) model SM 39 Exocet. Wyposażenie okrętów tej klasy w pociski przeciwokrętowe było dość nietypowym posunięciem, gdyż w innych krajach posiadających balistyczne okręty podwodne nie praktykowano takiego rozwiązania. Jednak Francja do tej pory umieszcza na pokładach swoich jednostek tej klasy rakiety przeciwokrętowe, czego przykładem jest najnowsza konstrukcja typu Le Triomphant, określana jako klasa SNLE-NG (Sous-marins Nucleaires Lanceurs Engins-Nouvelle Generation).
Oryginalnie, zaraz po wejściu do służby, wszystkie okręty typu Le Redoutable zostały wyposażone w pasywny hydrolokator firmy Thomson Sintra, obecnie Thales Naval (dokładniej Thales Underwater Systems) model DUUV-23, którego anteny znajdowały się na dziobie i na obu burtach kadłuba. Na rufie umiejscowiony został pasywny układ holowany firmy Thales Underwater Systems model DSUV-61. Przed kioskiem zainstalowano chowany pasywny hydrolokator przechwytujący i pomiaru odległości model DUUX-2, który podobnie ja pozostałe wyposażenie hydrolokacyjne dostarczony został przez komórkę Thales Underwater Systems, wchodzącą w skład firmy Thales Naval. Płynąc na powierzchni jednostki typu Le Redoutable korzystały z radaru nawigacyjnego firmy Thales model DRUA-30 Calypso. Jego wysuwana antena znajdowała się na kiosku, podobnie jak anteny odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych firmy Thales Airborne Systems (Thales Systemes Aeroportes) model ARUR-12.
Podczas modernizacji, mającej między innymi na celu dostosowanie silosów do rakiet balistycznych czwartej generacji firmy EADS Space Transportation model M-4A/M-4B, okręty typu Le Redoutable, oprócz pierwszej zbudowanej jednostki o nazwie "Le Redoutable (S 611), otrzymały pasywny hydrolokator firmy Thales Naval (Thales Underwater Systems) model DSUX-21, który pojawił się w miejsce modelu DUUV-23. Unowocześniono również radar nawigacyjny firmy Thales model DRUA-30 Calypso, w miejsce którego zainstalowano radar model DRUA-33 Calypso IV. Pasywne systemy obrony jednostek także zostały udoskonalone poprzez zastąpienie anteny odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych firmy Thales Airborne Systems model ARUR-12 anteną tej samej firmy model DR 3000U, która w inym oznaczeniu znana jest jako ARUR-13.
Modernizacja z przełomu lat 80-tych i 90-tyc XX wieku, dostosowująca typ Le Redoutable do standardów typ L'Inflexible, miała w znaczący sposób wydłużyć okres służby jednostek. Osiągnięcie tego celu związane było z wymiana systemów elektronicznych i hydrolokacyjnych oraz uzbrojenia. Jednak pieniądze wydane na jej przeprowadzenie okazały się wyrzuconymi w błoto. Nie chodziło tu o to, że modernizacja się nie udała, ale o to, że już w lipcu 1996 roku okręt "Le Terrible" (S 612) został wycofany ze służby. Było to w sześć lat od zakończenia przebudowy "Le Terrible" (S 612). Podobny los spotkał jeszcze dwa okręty "Le Foudroyant" (S 610) oraz "Le Tonnant" (S 614), które skreślono ze stanu floty odpowiednio po pięciu i po dziewięciu latach od zakończenia modernizacji i powrotu do służby po niej. Jedynym okrętem typu Le Redoutable, na którym przebudowa do standardów typ L'Inflexible faktycznie się opłaciła był "L'Indomptable" (S 613). Jednostka ta została wycofana z pierwszej linii dopiero w 2005 roku. Tym samym cały typoszereg Le Redoutable skończył swoją służbę w marynarce wojennej Francji.
Okręty typu Le Redoutable były konstrukcją całkiem udaną. Może o tym świadczyć fakt, że pozostawały one w pierwszej linii przez prawie 30 lat. Ich następcą okazały się okręty typu Le Triomphant, które zaczęły wchodzić w szeregi floty od marca 1997 roku. Projekt typu Le Redoutable był udany, mimo że rozwój francuskich atomowych sił podwodnych był dość nietypowy. Rozbudowę takiej floty rozpoczęto od skonstruowania właśnie jednostek balistycznych typu Le Redoutable. Dzięki tym okrętom francuscy konstruktorzy zyskali cenne doświadczenie, które zostało wykorzystane przy projektowaniu myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym typu Rubis. Jako że typoszereg Le Redoutable był nowatorskim przedsięwzięciem, mogło pojawić się sporo problemów podczas eksploatacji, jednak okazało się, że wszystko funkcjonowało jak należy. Nie przypadkiem zdecydowano, że unowocześniony typ L'Inflexible ma powstać na bazie pierwszych pięciu jednostek.
Początkowy okres służby niósł jednak za sobą pewne niedociągnięcia, które związane były raczej z rakietami balistycznymi, niż z samymi okrętami. Pociski balistyczne model M-1, M-2 oraz M-20 nie mogły być wykorzystywane jako broń pierwszego uderzenia, głównie ze względu na małą celność. Jednocześnie nie były idealne jako narzędzie odwetowe, gdyż siła ładunków bojowych była proporcjonalnie za duża do niszczenia miast. Co więcej rakiety miały dość ograniczony zasięg, który w przypadku konieczności wyprowadzenia kontrataku zmuszał okręty typu Le Redoutable do podpłynięcia do wybrzeży agresora. Tym samym zwiększało się niebezpieczeństwo wykrycia i zatopienia jednostek. Sytuacja to poprawiła się dopiero po uzbrojeniu okrętów w rakiety czwartej generacji model M-4A/M-4B, które miały większy zasięg, były dokładniejsze i do swych zadań miały lepiej dobrane głowice.
Niezaleznie od oceny, zalet i wad, pierwsze francuskie balistyczne okręty podwodne typu Le Redoutable były demonstracją francuskiej niezależności od Stanów Zjednoczonych. Były namacalnym dowodem na to, że możliwe jest posiadanie własnej technologii jądrowej, opierającej się na rodzimych rozwiązaniach konstrukcyjnych, jak na przykład reaktory napędzające typ Le Redoutable. Jednostki te wprowadziły marynarkę wojenną Francji do elitarnego grona posiadaczy jednostek klasy SSBN, w oznaczeniu francuskim znanych jako SNLE (Sous-marins Nucleaires Lanceurs Engins).
|
