|
|
Okręty australijskie:
Okręty nowozelandzkie:
|
W połowie lat 80-tych XX wieku marynarka wojenna Australii rozpoczęła program NCS (New Surface Combatant), w ramach którego miały powstać nowe okręty. Flota rozważała wiele różnych konstrukcji, począwszy od jednostek o wyporności około 1200 ton, a skończywszy na wartości 5000 ton. Wiele uwagi poświęcano obronie przeciwlotniczej i żywotności okrętów, co było pokłosiem doświadczeń marynarki wojennej Wielkiej Brytanii, która straciła w wojnie o Falklandy-Malwiny kilka okrętów. W połowie lat 80-tych XX wieku panowało przekonanie, że australijski przemysł nie jest w stanie od podstaw zaprojektować, a następnie samodzielnie wybudować okrętów, których potrzebowała flota. Z tego względu zaczęto rozglądać się za jednostkami proponowanymi przez inne państwa. Na początku 1986 roku stwierdzono, że program NCS w zasadzie dotyczy fregat patrolowych, mających operować w australijskiej strefie ekonomicznej. W grudniu 1986 roku ogłoszono przetarg na nowe okręty dla floty. W tym samym czasie Nowa Zelandia poszukiwała podobnych jednostek. W efekcie w marcu 1987 roku między Australią a Nową Zelandią podpisane zostało porozumienie, na mocy którego koszty budowy okrętów wyłonionych z przetargu pokryją oba państwa. W ten sposób zwycięska konstrukcja miała być wcielana do służby we flotach australijskiej i nowozelandzkiej. Okręty, które miały być przeznaczone dla Nowej Zelandii miały zastąpić stare brytyjskie fregaty typu Leander. Początkowo do przetargu stanęło 19 konstrukcji, lecz w październiku 1987 roku pozostały już jedynie 3 typy okrętów. Pierwszym z nich była niemiecka konstrukcja Meko w wersji A-200, drugim holenderski typ Karel Doorman, a trzecim brytyjski typ Duke. W sierpniu 1989 roku ostatecznym zwycięzcą przetargu ogłoszono konstrukcję niemiecką, gdyż ona jako jedyna bardzo łatwo mogła być poddana modyfikacjom, które miały dostosować okręty do wymagań stawianych przez Australię i Nową Zelandię.
Od nowych jednostek Australia oczekiwała tego, że będą odpowiednim narzędziem do skutecznego pilnowania australijskich interesów, a jednocześnie nie będą wymagały dużych nakładów pieniężnych w utrzymaniu, co oznacza że wszelkie modernizacje i ewentualne dozbrajanie w nowe systemy powinno odbywać się jak najmniejszym kosztem, ale skutecznie i szybko. Natomiast Nowa Zelandia zakładała, że nowe okręty powinny być ekonomiczne w działaniu na dalekich dystansach, częściej w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Jednostki miały skutecznie patrolować wyznaczone akweny i dobrze sprawdzać się w misjach rozpoznawczych.
Kontrakt na wybudowanie jednostek typu Meko w wersji A-200 podpisany został w listopadzie 1989 roku. Łącznie umowa opiewała na kwotę 6 miliardów dolarów, z których 73% miały zostać wydane w Australii i Nowej Zelandii plus dodatkowe 7% ofestu. Australijsko-nowozelandzko umowa na budowę okrętów Meko A-200 jest jak do tej pory największym projektem, jaki kiedykolwiek miał miejsce w Australii. Głównym wykonawcą została australijska firma Tenix Defence Systems, która miała skonstruować okręty w stoczni w Williamstown oraz opracować projekt i zająć się integracją ze sobą wszystkich systemów okrętowych. Podwykonawcą został australijski oddział niemieckiej stoczni Blohm und Voss, który dostarczył plany modułowej konstrukcji Meko A-200 i miał nadzorować prace nad systemem dowodzenia i kierowania ogniem. Firma SaabTech Australia była kolejnym podwykonawcą, który dostarczyć miał system dowodzenia i kierowania ogniem oraz niektóre z czujników okrętowych. Kontrakt obejmował wybudowanie 10 jednostek, z których dwie miała otrzymać Nowa Zelandia. W umowie zaznaczono również, że dla Nowej Zelandii mogą być skonstruowane dodatkowe dwie jednostki, jednak w późniejszym czasie ostatecznie zrezygnowano z tej opcji. Okręty wybudowane w australijskiej stoczni w Williamstown, a przeznaczone dla Australii i Nowej Zelandii, znane są jako typ Anzac, natomiast wersja określana jest jako Meko A-200ANZ.
W listopadzie 1989 roku, gdy podpisywano umowę na skonstruowanie nowych okrętów, ministrowie obrony obu państw podkreślili, żę nowe jednostki w znaczący sposób zwiększą strategiczne bezpieczeństwo Nowej Zelandii i Australii. Zaznaczono również, że podpisanie obustronnego porozumienia pozytywnie wpłynie na kondycję przemysłu w obu państwach, a transfer technologii potrzebnej do budowy nowych okrętów przyczyni się do skoku technologicznego.
Budowa pierwszego okrętu HMAS Anzac (150) rozpoczęła się w listopadzie 1993 roku, a zakończyła we wrześniu 1994 roku. Druga jednostka, która weszła do służby w 1997 roku konstruowana była dla Nowej Zelandii. Otrzymała ona nazwę HMNZS Te Kaha (F 77). Kolejny okręt przeznaczony był dla Australii. Jego budowa trwała od lipca 1995 roku do czerwca 1996 roku. Początkowo jednostka nazywała się HMAS Arrerente (151), jednak imię zostało zmienione na "Arunta". Czwarty okręt wcielony został do floty nowozelandzkiej w 1999 roku pod nazwą HMNZS Te Mana (F 111). Wszystkie następne jednostki przeznaczone były dla Australii. Okręt HMAS Warramunga (152), który początkowo nazywał się "Warumungu", budowano od lipca 1997 roku do maja 1998 roku. Jednostkę HMAS Stuart (153) wybudowano między lipcem 1998 roku a kwietniem 1999 roku, okręt HMAS Parramatta (154) między czerwcem 1999 roku a tym samym miesiącem 2000 roku, HMAS Ballarat (155) między sierpniem 2000 roku a marcem 2001 roku, HMAS Toowoomba (156) między kwietniem 2002 roku a sierpniem 2003 roku, natomiast ostatni okręt HMAS Perth (157) skonstruowano między lutym a październikiem 2003 roku. Obecnie w służbie w Australijskiej Marynarce Wojennej znajduje się 6 jednostek. Okręt HMAS Toowoomba (156) przechodzi próby morskie i znajdzie się w składzie floty w lipcu 2005 roku, natomiast HMAS Perth (157) zostanie przekazany flocie w marcu 2006 roku.
Konstrukcja okrętów typu Anzac składa się łącznie z 32 modułów, z czego 22 stanowią konstrukcję kadłuba. Każdy z tych modułów budowany był oddzielnie, by następnie połączyć je wszystkie w jedną całość. Najpierw prace prowadzone były przy składaniu poszczególnych części kadłuba. Z 22 modułów zostało utworzonych 6 oddzielnych części, które następnie zostały połączone z sobą. Prace związane z instalacją kolejnych elementów prowadzone były po wodowaniu gotowego kadłuba. Moduły, które miały być instalowane wewnątrz okrętów były spuszczane do środka jednostek i tam umieszczane w odpowiednich miejscach. Taka modułowa konstrukcja pozwala na swobodne dostosowywanie konstrukcji do aktualnych potrzeb odbiorcy.
Układ napędowy jednostek typu Anzac opracowany został w systemie CODAG. Dla uzyskiwania prędkości maksymalnych wykorzystywana jest jedna amerykańska turbina gazowa General Electric LM 2500 o mocy 26600 KM. Pracuje ona wtedy, gdy jednostki rozwijają prędkości powyżej 18 węzłów. Maksymalnie okręty typu Anzac mogą poruszać się z szybkością 27 węzłów. Kolejnym ogniwem systemu napędowego są 2 silniki diesla MTU 16V1163 TB83 o łącznej mocy 11780 KM. Wykorzystywane są one do pływania z prędkościami poniżej 18 węzłów. Chcąc poruszać się cicho oba silniki pracują z połową swej mocy, natomiast prędkość ekonomiczna osiągana jest przy pomocy tylko jednego silnika diesla. Moc z turbiny gazowej i silników diesla przekazywana jest na 2 wały, na końcu których znajdują się pięciopłatowe śruby. Spaliny odprowadzane są poprzez 2 kominy, które znajdują się na śródokręciu za drugim masztem radarowym.
Jak każda współczesna fregata jednostki typu Anzac mają bardzo wszechstronne uzbrojenie. Na system przeciwlotniczy składa się pionowa wyrzutnia Martin Marietta Mk 41 VLS (Vertical Launching System), która umieszczona jest miedzy dwoma kominami a hangarem dla śmigłowca. Pierwsze 2 okręty typu Anzac przeznaczone dla Australijskiej Marynarki Wojennej wyposażone zostały w rakiety firmy Raytheon/NATO model RIM-7P Sea Sparrow, których łączny zapas wynosił 8 sztuk. Kierowaniem tych pocisków zajmuje się system optroniczny SaabTech 9LV 453, który współpracuje z systemem Raytheon Mk 73 Mod 1. Począwszy od trzeciej jednostki dla floty australijskiej pociski zostały zastąpione przez nowsze rakiety firmy Raytheon model RIM-162B ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile), a każdy z ośmiu silosów dla rakiet przystosowany został do przenoszenia czterech rakiet. Dzięki temu zapas przenoszonych pocisków zwiększył się do 32 sztuk. Kierowaniem tych rakiet zajmuje iluminator firmy CEA Technologies, który współpracuje z systemem CEA Technologies SSCWI (Solid State Continuous Wave Illuminator). Cały system z rakietami firmy Raytheon model RIM-162B ESSM osiągnął pełną gotowość bojową w czerwcu 2004 roku. Pierwsze jednostki HMAS Anzac (150) i HMAS Arunta (151) zostaną w późniejszym czasie dostosowane do rakiet firmy Raytheon model RIM-162B ESSM i do przenoszenia zapasu 32 sztuk.
Okręty wybudowane dla Nowej Zelandii wyposażone są w rakiety firmy Raytheon/NATO model RIM-7P Sea Sparrow. Wyrzutnia Martin Marietta Mk 41 VLS dostosowana jest do przenoszenia ośmiu pocisków, które kierowane są za pomocą systemu optronicznego SaabTech 9LV 453, który współpracuje z systemem Raytheon Mk 73 Mod 1. Dodatkowo na tych jednostkach znajduje się artyleryjski system obrony bezpośredniej kalibru 20 mm. firmy Raytheon/General Dynamics model Mk 15 Phalanx, który umieszczony jest na dachu hangaru, na jego końcu.
Uzbrojenie przeciwokrętowe jest skromne i składa się jedynie z armaty United Defense 127 mm. model Mk 45 Mod 2, która umieszczona jest na dziobie. W bliżej nieokreślonej przyszłości możliwe jest unowocześnienie tej armaty na australijskich jednostkach do modelu Mk 45 Mod 4, który może strzelać kierowaną amunicją ERGM (Extended Range Guided Munition).
Do zwalczania okrętów podwodnych wykorzystywane są dwie potrójne wyrzutne torped 324 mm. model Mk 32 Mod. 5 dla torped firmy Honeywell Defense Systems (obecnie znanej jako ATK - Alliant TechSystems) model Mk 46 Mod. 5. W przyszłości marynarka wojenna Australii ma zamiar wymienić torpedy na europejski model MU 90 Impact. Głównym środkiem zwalczania okrętów podwodnych jest stacjonujący na pokładzie śmigłowiec. Zarówno na jednostkach australijskich i nowozelandzkich przewidziano poklad lotniczy i hangar dla jednej maszyny. Jednostki wyposażone są w system wspomagający lądowanie przy złej pogodzie i wprowadzanie do hangaru RAST (Rapid Haul Down and Traversing System). System ten można zastosować przy przechyłach bocznych dochodzących do 28 stopni i przegłębieniach na rufę i dziób do 5 stopni. Początkowo na jednostkach australijskich zaokrętowane były śmigłowce Sikorsky SH-60B-2 Seahawk, lecz obecnie są to maszyny Kaman SH-2G Seasprite, które stacjonują także na fregatach nowozelandzkich.
Bierne środki obrony okrętu składają się z odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych Thales Defence Sceptre A, czterech wyrzutni pułapek termicznych Sippican Hycor Mk 36 Mod 1 Super RBOC (Rapid Blooming Offboard Chaff) i holowanego systemu celów pozornych Sensytech Inc. AN/SLQ-25A Nixie dla torped.
Wyposażenie elektroniczne składa się z radaru dozoru powietrznego Raytheon AN/SPS-49(V)8, który znajduje się na szczycie drugiego masztu, radaru dozoru nawodnego i powietrznego SaabTech 9LV 453 TIR i radaru nawigacyjnego STN Atlas Elektronik 9600 ARPA, które zainstalowane są na przednim maszcie. Do wykrywania okrętów podwodnych wykorzystywany jest aktywny hydrolokator kadłubowy Thales Underwater Systems Spherion B Mod 5. W przyszłości możliwe jest zainstalowania pasywnego hydrolokatora holowanego Kariwara firmy Thales Underwater Systems. Dane ze wszystkich czujników okrętowych spływają do systemu dowodzenia SaabTech 9LV 453 Mk 3.
W 1999 roku skasowany został australijski program rozbudowy systemów okrętowych WIP (Warfighting Improvement Program), jednak w grudniu 2003 roku Ministerstwo Obrony Australii ogłosiło start prac nad nowym projektem, który miał takie same założenia jak poprzedni. Przeprowadzenie Prac na jednostkach typu Anzac zostało zakontraktowane z firmą Tenix Defence Systems i SaabTech Australia. W pracach nad rozbudową jednostek udział bierze również Ministerstwo Obrony Australii. Modernizacja australijskich okrętów typu Anzac ma obejmować instalację dwóch wyrzutni Mk 141 dla przeciwokrętowych rakiet firmy Boeing model RGM-84L Harpoon Block 2, dwóch artyleryjskich systemów obrony bezpośredniej przed nadlatującymi pociskami przeciwokrętowymi, oraz optycznego systemu obserwacji przestrzeni powietrznej IRST (Infra-Red Search and Track), który działa w podczerwieni. Ponad to unowocześniony ma być system kierowania rakiet przeciwlotniczych, tak by zwiększyć ich zasięg. Prawdopodobnie zainstalowany zostanie również nowy trójwspółrzędny radar dozoru powietrznego z siecią fazową CEA-FAR firmy CEA Technologies. Kolejnym nowym elementem ma być hydrolokator aktywny ostrzegający przed minami i przeszkodami znajdującymi się blisko powierzchni wody. Urządzenie to nosi nazwę TSM-5424 Petrel i zamówione zostało w grudniu 2003 roku u francuskiej firmy Thales Underwater Systems. Pierwszy tak zmodernizowany okręt typu Anzac ma znaleźć się w służbie w Australijskiej Marynarce Wojennej w 2007 roku.
Program budowy okrętów typu Anzac przebiegał bez jakichkolwiek zakłóceń i wszystkie jednostki dla Australii i Nowej Zelandii będą przekazane zgodnie z planem do 2006 roku. Podobnie jak wszystkie jednostki niemieckiej koncepcji Meko, typ Anzac jest bardzo udany i tani w utrzymaniu ze względu na modułową konstrukcję. Rozbudowa systemów elektronicznych i uzbrojenia sprawi, że jednostki będą mogły być jeszcze skuteczniejsze niż w obecnej chwili i począwszy od 2007 roku, gdy pierwsza jednostka zostanie zmodernizowana, Australijska Marynarka Wojenna będzie posiadać prawdziwe narzędzie do bardzo skutecznej obrony przeciwlotniczej. Najprawdopodobniej w służbie okręty te pozostaną przez bardzo długi czas, gdyż ich konstrukcja pozwala na łatwe i tanie unowocześnianie, które w zasadzie ogranicza się do wymiany poszczególnych modułów.
Australijska jednostka HMAS Anzac (150) przeszła już swój chrzest bojowy w marcu 2003 roku, gdy została wysłana na operację przeciwko Irakowi pod kryptonimem "Iraqi Freedom". Z kolei w październiku 2001 roku oba okręty floty nowozelandzkiej były częścią sił biorących udział w operacji w Afganistanie o kryptonimie "Enduring Freedom".
|
