|
Lotniskowiec USS John F. Kennedy (CV 67) został zaprojektowany na bazie okrętów typu Kitty Hawk i czasem zaliczany jest do tego typoszeregu. Faktycznie lotniskowiec stanowi oddzielny typ John F. Kennedy, na którym wprowadzono liczne zmiany w stosunku do pierwowzoru.
Główna różnica polegała na przechyleniu komina na prawą burtę, co miało chronić pokład lotniczy przed szkodliwym wpływem gazów wylotowych. Przeprojektowaniu uległ również kształt pokładu lotniczego w części dziobowej i rufowej. Zmieniono także system obrony przeciwlotniczej z rakietami firmy General Dynamics model RIM-2 Terrier, który potrzebował sporo cennego miejsca na okręcie i dublował systemy obronne jednostek eskortowych. W jego miejsce zainstalowano wyrzutnie firmy Raytheon model Mk 29 GMLS (Guided Missile Launching System) dla rakiet firmy Raytheon/NATO model RIM-7 Sea Sparrow. W takie same pociski i wyrzutnie wyposażono później również lotniskowce typu Kitty Hawk.
Pierwszy na świecie lotniskowiec o napędzie atomowym typu Enterprise, udowodnił wyższość napędu atomowego nad napędem konwencjonalnym, co skłoniło marynarkę wojenną Stanów Zjednoczonych do zainstalowania reaktorów na lotniskowcach typu Nimitz, mimo wysokich kosztów budowy. Napęd nuklearny miał również otrzymać okręt typu John F. Kennedy, jednak Kongres Stanów Zjednoczonych obciął fundusze na realizację tego projektu i ostatecznie okręt otrzymał napęd konwencjonalny w postaci czterech turbin parowych firmy General Electric o łącznej mocy 280000 KM. Turbiny te napędzały cztery pięciopłatowe śruby i dawały prędkość maksymalną rzędu 30 węzłów, przy której zasięg lotniskowca wynosił 4000 Mm. Płynąc z szybkością 20 węzłów zasięg zwiększał się do 12000 Mm.
Budowa okrętu typu John F. Kennedy rozpoczęła się w październiku 1964 roku, a wykonawcą jednostki została stocznia Newport News Shipbuilding. Wodowanie nastąpiło w maju 1967 roku, a oficjalne wcielenie w szeregi amerykańskiej floty odbyło się we wrześniu 1968 roku. Okręt przydzielony został do Floty Atlantyckiej, natomiast jego pierwszym portem macierzystym było Norfolk w stanie Virginia. Później jednostka została przebazowana do bazy w Mayport na Florydzie. Głównym akwenem operacyjnym USS John F. Hennedy (CV 67) było Morze Śródziemne.
Jak każdy powojenny duży lotniskowiec amerykański początkowo numer taktyczny poprzedzony był literami CVA, gdzie litera "A" (Attack) świadczyła o ofensywnym charakterze okrętów. Oznaczenie to zmieniło się w grudniu 1974, gdy lotniskowiec przechodził przebudowę mającą na celu przeklasyfikowanie go na jednostkę wielozadaniową CV. Dzięki tej przebudowie działania przeciwko okrętom podwodnym miały odgrywać tak samo dużą rolę, jak atakowanie celów lądowych lub jednostek nawodnych.
Modernizacja objęła między innymi dodanie 10 stanowisk do obsługi śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych, zmienienie procedur operacyjnych i instalację systemów dowodzenia operacjami przeciwpodwodnymi ASCAC (Anti-Submarine Classification and Analysis Center). Dodatkowo dostosowano USS John F. Kennedy (CV 67) do przyjmowania samolotów zwalczania okrętów podwodnych Lockheed Martin S-3 Viking i nowych myśliwców Northrop Grumann Corporation F-14 Tomcat, które miały zastąpić samoloty Northrop Grumann Corporation F-4 Phantom. Zainstalowano nowe mocniejsze katapulty, które nie miały problemów z wyrzucaniem w powietrze nowych samolotów. Kolejną zmianą jakiej dokonano było wprowadzenie skośnej sekcji w przedniej części podnośników. Umożliwiło to operowanie większymi samolotami, takimi jak nowe myśliwce Northrop Grumann Corporation F-14 Tomcat. Wprowadzenie skosu w windach okazało się na tyle udanym rozwiązaniem, że od tej pory wszystkie amerykańskie lotniskowce wyposażane były w windy tego rodzaju.
Ostateczne przypieczetowanie klasyfikacji lotniskowca jako wielozadaniowego (CV) odbyło się podczas rocznej modernizacji w 1979 roku.
W 1987 roku rozpoczął się program SLEP (Service Life Extension Program), który miał na celu wydłużenie czasu służby jednostek typu Kitty Hawk i USS John F. Kennedy (CV 67). Koszt modernizacji jednego lotniskowca w ramach tego programu wynosił około 700 - 800 milionów dolarów i przewidywał zainstalowanie nowych, mocniejszych katapult, uzupełnienie wyposażenie lotniczego, modernizację całości elektroniki i gruntowne odnowienie kadłuba, systemu napędowego i układów elektrycznych. Żywotność lotniskowców miała być w wyniku tego programu wydłużona do około 50 lat.
Wysoki koszt modernizacji jednego lotniskowca był powodem cofnięcia w 1991 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych środków na wykonanie programu dla lotniskowców USS America (CV 66) i USS John F. Kennedy (CV 67). Kongresmeni przeznaczyli na modernizację USS John F. Kennedy (CV 67) jedynie połowę sumy, która przeznaczona była na program SLEP dla typu John F. Kennedy. Tym samym modernizacja SLEP, mająca wyłączyć lotniskowiec z akcji na około trzy lata, faktycznie zamieniła się na bardzo gruntowny przegląd, który miał trwać 2 lata.
Modernizacja lotniskowca rozpoczęła się w 1993 roku w stoczni Philadelphia Naval Shipyard, która wcześniej przeprowadziła przebudowy w ramach programu SLEP na jednostkach USS Kitty Hawk (CV 63) i USS Constellation (CV 64). W doku remontowym okręt typu John F. Kennedy pozostał do września 1995 roku. Po zakończeniu prac modernizacyjnych w ramach SLEP jednostka została wycofana z pierwszej linii i przeniesiona do rezerwowych sił marynarki wojennej NRF (Navy Reserve Force). Tym samym USS John F. Kennedy (CV 67) stał się pierwszym lotniskowcem w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych, który służy w rezerwie. Jego głównym przeznaczeniem było szkolenie nowych załóg i pilotów marynarki wojennej, jednak jak każdy okręt znajdujący się pod komendą NRF w każdej chwili gotowy był do powrotu w szeregi pierwszej linii. Wraz z przydzieleniem jednostki do NRF zmieniona została baza macierzysta z Norfolk w stanie Virginia na Mayport na Florydzie. Warto zaznaczyć, że decyzja ta faktycznie nie zredukowała liczby lotniskowców, które były do dyspozycji marynarki wojennej. Departament Obrony Stanów Zjednoczonych określił status operacyjny USS John F. Kennedy (CV 67) jako znajdujący się w rezerwie i służący do szkolenia, natomiast pozostałe 11 lotniskowców miało status aktywny.
Kolejna istotna modernizacja miała miejsce pomiędzy lutym a kwietniem 1998 roku, przeprowadzona na stanowisku remontowym Naval Station Mayport w bazie w Mayport. Prace na lotniskowcu były bardzo intensywne i trwały zaledwie trzy miesiące. Podczas tej przebudowy, obok koniecznych napraw, prawdopodobnie wtedy dokonano przezbrojenia, które obejmowało zainstalowanie dwóch wyrzutni model Mk 49 dla rakiet firmy Raytheon model RIM-116 RAM (Rolling Airframe Missile). Są to pociski typu "odpal i zapomnij", które wykorzystywane są do obrony na krótkim dystansie. Dwie wyrzutnie dla nich zamontowane zostały kosztem jednego zestawu artyleryjskiego kalibru 20 mm. firmy Raytheon/General Dynamics kalibru model Mk 15 Phalanx oraz jednej wyrzutni dla rakiet model RIM-7 Sea Sparrow. Jest jednak również prawdopodobne, że przezbrojenie to miało miejsce podczas realizacji okrojonego programu SLEP.
Jako że program modernizacji jednostki USS John F. Kennedy (CV 67) w ramach SLEP nie został zrealizowany w pełnym zakresie, konieczne było przeprowadzenie gruntownego przeglądu COH (Complex OverHaul) w pierwszej dekadzie XXI wieku, tak by okręt mógł pozostać w służbie przez kolejne 10 lat, co w sumie dałoby około 45 lat służby. Było to konieczne, gdyż plany operacyjne marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych zakładały, że w szeregach floty musi być minimum 12 lotniskowców. W przeciwnym razie efektywność operacyjna lotniskowców drastycznie spadłaby. Fundusze na przegląd COH przyznane zostały w roku budżetowym 2005. Planowano, że przegląd będzie trwać rok, z czego osiem miesięcy jednostka spędzi w doku w stoczni NNSY (Norfolk Naval ShipYard). Ostatecznie w kwietniu 2005 roku marynarka wojenna podjęła decyzję o zaniechaniu modernizacji i wycofaniu lotniskowca ze służby, mimo że propozycje budżetowe Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych na 2006 i 2007 rok zakładały fundusze na eksploatację 12 lotniskowców. Jednocześnie zaznaczano, że redukcja ich liczby do 11 negatywnie odbije się na efektywności operacyjnej amerykańskiej floty. Przyczyną zaniechania modernizacji okrętu USS John F. Kennedy (CV 67) nie były względy operacyjne, ale finansowe. Według przeprowadzonych analiz koszty operacyjne sięgać miały kwoty 1,2 miliarda dolarów rocznie, natomiast remont okrętu, planowany na 15 miesięcy, miał uszczuplić budżet o 378 milionów dolarów. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze miały zostać przeznaczone na realizację innych ważnych dla marynarki wojennej programów.
Pomimo ostatecznej decyzji o wycofaniu ze służby jedynego okręty typu John F. Kennedy, Komisja do spraw Sił Zbrojnych nadal była przekonana o konieczności posiadania 12 lotniskowców. By zachować tą liczbę komisja opracowała projekt, który zakładał, że status operacyjny lotniskowca miał być zachowany, jednak nie wchodziłby on w struktury marynarki wojennej, przy jednoczesnym eksploatowaniu okrętu przez amerykańską flotę. W tej sytuacji jednostka miała znaleźć się pod jurysdykcją NATO (North Atlantic Treaty Organization). By ten projekt mógł wejść w życie komisja do spraw Sił Zbrojnych zleciła sekretarzowi obrony przygotowanie raportu na ten temat, który miał zostać opracowany po konsultacjach z sekretarzem generalnym NATO. W ich wyniku do marca 2007 roku miało powstać sprawozdanie, które obejmowałoby takie rzeczy jak koszty utrzymania okrętu, sprawy statusowe związane z możliwością transferu lotniskowca do struktur NATO oraz konieczne restrykcje do eksploatacji okrętu przez stronę amerykańską a nie NATO. Jednocześnie zaznaczono, że w raporcie powinny znaleźć się elementy wyjaśniające, w jaki sposób marynarka wojenna stanów Zjednoczonych ma zamiar realizować swe zadania, posiadając mniej niż 12 lotniskowców.
W lutym 2006 roku marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych ogłosiła, że wszelkie operacje lotnicze na lotniskowcu zostały zawieszone z powodu złego stanu technicznego katapult parowych oraz systemu hamującego lądujące samoloty, co stwarzało zagrożenie życia dla pilotów. Od tego momentu jednostka USS John F. Kennedy (CV 67) cały czas stała przycumowana w bazie w Mayport na Florydzie. Jedynymi okazjami do wyjścia w morze były rejsy szkoleniowe dla marynarzy. Zły stan techniczny był chyba jednym z powodów, dla których transfer lotniskowca do struktur NATO byłby zbyt kosztowny, gdyż zanim by to zrobiono należałoby przeprowadzić gruntowny remont. Taka modernizacja z pewnością byłaby przeprowadzona przez marynarkę wojenną w ramach przyznanych środków na ten cel w roku budżetowym 2005, gdyby faktycznie była ona opłacalna. Wówczas nie trzeba by było wprowadzać w życie skomplikowanych projektów, takich jak propozycja Komisji do spraw Sił Zbrojnych. W takiej sytuacji komisja wraz z Senatem Stanów Zjednoczonych zgodziła się na redukcję liczby lotniskowców do 11 sztuk, czemu dano wyraz w budżecie na 2007 rok.
Podczas przebiegu służby USS John F. Kennedy (CV 67) miało miejsce kilka istotnych faktów, o których warto wspomnieć. W listopadzie 1975 roku u włoskich wybrzeży miało miejsce zderzenie z amerykańskim krążownikiem USS Belknap (CG 26). Przyczyną wypadku był źle wykonany manewr krążownika, który doprowadził do kolizji jego nadbudówek z wystającą poza obrys kadłuba częścią pokładu lotniczego. Wynikiem tego zdarzenia było przedziurawienie bocznych zbiorników paliwa na lotniskowcu, co wywołało pożar na obu okrętach. Całe szczęście został on skutecznie ugaszony. W przeciwnym razie mogło dojść do znacznie poważniejszych konsekwencji, gdyż na pokładach obu jednostek znajdowała się broń jądrowa. Z tego względu w eter nadany został komunikat "Broken Arrow" (złamana strzała), który był ustalonym sygnałem, mówiącym o zagrożeniu wypadkiem z bronią nuklearną. W całym tym zdarzeniu na obu amerykańskich okrętach były ofiary śmiertelne.
W 1982 roku samoloty z pokładu lotniskowca USS John F. Kennedy (CV 67) przeprowadziły uderzenie na islamskich ekstremistów w Libanie, po tym jak w Bejrucie przeprowadzony został zamach na amerykańskie koszary. Kolejne starcie z siłami libijskimi miało miejsce w styczniu 1989 roku, kiedy dwa myśliwce Mikoyan MiG-23 zaatakowały dwa amerykańskie myśliwce Northrop Grumann Corporation F-14 Tomcat, które bazowały na USS John F. Kennedy (CV 67). Walka zakończyła się zestrzeleniem obu libijskich samolotów.
Lotniskowiec typu John F. Kennedy brał także udział w operacji "Desert Storm", która miał miejsce w 1991 roku, a była odpowiedzią na iracką agresję na Kuwejt. W czasie jej trwania okręt operował na Morzu Czerwonym. Kolejną operacją związaną z Irakiem była misja w ramach "Southern Watch", w której samoloty patrolowały przestrzeń powietrzną w południowym Iraku. Miało to miejsce w 1997 roku oraz na przełomie 1999 i 2000 roku. Wówczas lotniskowiec pływał po Zatoce Perskiej. Jako ciekawostkę można dodać, że USS John F. Kennedy (CV 67) był jedynym amerykańskim lotniskowcem, który znajdował się w morzu w czasie zmiany daty na 2000 rok, co budziło obawy ze strony sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych. Był to tak zwany problem roku 2000 - Y2K, a związany był z tym, że w wyniku zmiany tysiąclecia skomputeryzowane systemy mogły zacząć wadliwie działać. Ostatecznie okazało się, że nie było żadnych kłopotów z przestawieniem daty z 1999 na 2000 rok. Kolejna misja w Zatoce Perskiej, w której brał udział lotniskowiec USS John F. Kennedy (CV 67) miała miejsce w 2002 roku i była ona związana z wojną w Afganistanie.
Ostatnie wyjście operacyjne jednostki typu John F. Kennedy miało miejsce w 2004 roku, mimo że początkowo planowaną datą wycofania okrętu ze służby był dopiero 2018 rok. Ostatecznie jednostka opuściła szeregi floty w marcu 2007 roku. oficjalne opuszczenie bandery miało miejsce w Mayport w stanie Floryda. Przyczyną wcześniejszego wycofania okrętu były analizy kosztów eksploatacyjnych jednostki, jak również prac, które miały wydłużyć okres służby. Taka modernizacja byłaby konieczna, gdyż należy pamiętać, że Kongres Stanów Zjednoczonych w 1991 roku obciął wydatki o połowę na modernizację USS John F. Kennedy (CV 67) w ramach programu SLEP.
Co ciekawe lotniskowiec USS John F. Kennedy (CV 67) rozpoczął swoją służbę w szeregach marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych o siedem lat później niż USS Kitty Hawk (CV 63), a mimo to skreślony został ze stanu floty wcześniej. Fakt ten spowodowany został tym, że ostatnia będąca w służbie jednostka typu Kitty Hawk na stałe bazuje poza Stanami Zjednoczonymi, konkretnie w porcie w Yokosuce nad Zatoką Tokijską. Rząd japoński nie wyraził zgody na stacjonowanie na jej terytorium okrętów o napędzie atomowym, dlatego właśnie USS Kitty Hawk (CV 63) został tam przydzielony. Planowaną datą wycofania ze służby tego okrętu jest 2008 rok.
Obecnie jedyny okręt typu John F. Kennedy czeka na dalsze decyzje sekretarza marynarki wojennej co do swojego losu, który powinien być znany do października 2007 roku, gdyż do tej daty sekretarz został zobligowany przez Senat Stanów Zjednoczonych. Prawdopodobnie lotniskowiec będzie miał obniżony stan gotowości bojowej do czasu pojawienia się w służbie nowego okrętu USS George H. W. Bush (CVN 77), który będzie zmodyfikowaną wersją jednostek typu Nimitz. Następnie jednostka może zostać przeznaczona na okręt muzeum, bądź posłużyć jako cel na ćwiczeniach, albo zostać złomowana.
Podstawowym uzbrojeniem lotniskowca typu John F. Kennedy było bazujące na nim lotnictwo. Składało się ono z 20 myśliwców Northrop Grumann Corporation F-14 Tomcat, 36 samolotów myśliwsko-szturmowych Boeing F/A-18 Hornet, 4 samolotów przeciwdziałania elektronicznego Northrop Grumann Corporation EA-6B Prowler, 8 samolotów zwalczania okrętów podwodnych Lockheed Martin S-3 Viking i 4 samolotów wczesnego ostrzegania Northrop Grumann Corporation E-2C Hawkeye. Prócz tego grupa lotnicza uzupełniona była przez 4 śmigłowce Sikorsky SH-60F Seahawk i 2 śmigłowce Sikorsky HH-60H Seahawk.
Cała grupa lotnicza miała do dyspozycji znajdujący się pod pokładem hangar, do którego prowadziły cztery windy, z których trzy znajdowały się na prawej burcie, a jedna na lewej. Pokład lotniczy wyposażony był w standartowy skośny pas, w poprzek którego rozciągnięte były cztery liny hamujące, o które musiała zaczepić każda lądująca maszyna, nie licząc śmigłowców. Lądowanie na lotniskowcu wspomagane było przez dwa zainstalowane na nadbudówce radary model AN/SPN-41 oraz AN/SPN-44. Start samolotów odbywał się dzięki czterem katapultom, które wyrzucały maszyny w powietrze. Trzy z nich należały do modelu USN typu C13 i miały długość 90 metrów, natomiast jedna katapulta model C13 Mod 1 miała długość 94,5 metra.
Obronę powietrzną lotniskowcowi zapewniało lotnictwo myśliwskie, jednak sam okręt posiadał własne uzbrojenie złożone z działek brony bezpośredniej kalibru 20 mm. firmy Raytheon/General Dynamics model Mk 15 Phalanx i rakiet firmy Raytheon/NATO model RIM-7 Sea Sparrow. Pociski te kierowane były za pomocą radarów firmy Lockheed Martin model AN/SPG-60 STIR (Separate Tracking and Illuminating Radar), które współpracowały z systemem kierowania ogniem model Mk 91 i Mk 23 TAS (Target Acquisition System), który był częścią systemu Mk 91. Prócz tego jednostka posiadała rakiety typu "odpal i zapomnij" model RIM-116 RAM, które zainstalowane zostały w końcowym okresie służby. Bierną obronę przed pociskami przeciwokrętowymi zapewniał system przeciwdziałania elektronicznego firmy Raytheon model AN/SLQ-29, który później, prawdopodobnie w ramach programu SLEP, wymieniony został na nowsze urządzenie model AN/SLQ-32(V)4. prócz tego jednostka USS John F. Kennedy (CV 63) wyposażona była w osiem wyrzutni model Mk 137 RL dla pułapek termicznych Sippican Hycor Mk 36 Mod 2 Super RBOC (Rapid Blooming Offboard Chaff).
Wyposażenie kontrolujące przestrzeń nawodną i powietrzną zainstalowane zostało na maszcie na nadbudówce. Za nią umiejscowiony został drugi maszt, na szczycie którego zainstalowany był trójwspółrzędny radar dozoru powietrznego firmy Hughes model AN/SPS-48E. Na nadbudówce z kolei zamontowano radar dozoru powietrznego firmy Raytheon model AN/SPS 49(V)5. Obserwacją nawodną zajmował się radar firmy Northrop Grumman Norden Systems model AN/SPS-67(V)1, a nawigacją radar firmy Raytheon model AN/SPS-64(V)9.
Jednostka USS John F. Kennedy (CV 67) brała udział w wielu operacjach marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. Podobnie jak lotniskowce typu Kitty Hawk okręt okazał się bardzo udaną konstrukcją, która dysponowała ogromną siłą uderzeniową. Jest wysoce prawdopodobne, że wraz z typem Kitty Hawk lotniskowiec USS John F. Kennedy (CV 67) reprezentuje sobą ostatni już tak duży wybudowany okręt wojenny, który nie był napędzany za pomocą reaktorów atomowych.
|
