|
|
Okręty w wersji 688:
Okręty wersji 688 VLS:
Okręty w wersji 688 Improved
Emiratów Arabskich:
|
Pod koniec lat 60-tych XX wieku ówczesna Radziecka Marynarka Wojenna wprowadziła do służby okręty podwodne projektu 670 Skat, na Zachodzie oznaczone jako typ Charlie. Pojawienie się nowego okrętu uzbrojonego w rakiety manewrujące 4K-66 Ametist (SS-N-7 Starbright), mogące być odpalana z zanurzenia z odległości bezpiecznej od eskorty, poważnie zaniepokoiło Marynarkę Wojenną USA, która dostrzegła zagrożenie dla swoich grup lotniskowcowych. W poszukiwaniu rozwiązania tego problemu opracowano taktykę bezpośredniego wspomagania, która zakładała, że przed grupę uderzeniową powinny być wysunięte myśliwskie okręty podwodne z zadaniem tropienia radzieckich jednostek w ich pozycjach wyczekiwania. Zdolność do współpracowania z grupą lotniskowcową wymagała dużej prędkości, której nie osiągały okręty typów Tresher, Permit i Sturgeon, gdyż przy ich projektowaniu największy nacisk położono na niski poziom szumów.
Zwolennikiem taktyki bezpośredniego wsparcia był wiceadmirał Hyman G. Rickover, ówczesny dyrektor Wydziału Reaktorów Marynarki Wojennej (Naval Reactors). Dowództwo Systemów Morskich Navsea (Naval Sea System Command), odpowiedzalne za dokumentację i projekt następnej generacji myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym (SSN), było innego zdania i popierało projekt o nazwie Conform, który zakładał stworzenie okrętu wolniejszego i cichszego, lecz za to z lepszymi warunkami bytowymi dla załogi. Ostatecznie wygrał projekt Rickover'a, a przyczyniły się do tego wydarzenia z początku 1969 roku, gdy lotniskowiec USS Enterprise (CVN 65) wraz z eskortą wypłyną z bazy w Kaliforni i skierował się ku Wietnamowi. Amerykańskie służby wywiadowcze odebrały sygnał świadczący o tym, że Związek Radziecki przy pomocy okrętu podwodnego o napędzie atomowym (SSN) typu November, w Rosji oznaczonego jako projekt 627 Kit, chce przechwycić grupę lotniskowcową. Okazało się wtedy, że radzieckie okręty podwodne nie są wolniejsze od jednostek amerykańskich jak dotychczas sądzono. W takich okolicznościach zrodził się projekt typu Los Angeles, którego moc reaktora została zdwojona w porównaniu z poprzednimi jednostkami, zachowując jednocześnie bardzo niski poziom szumów, co pozwalało na skuteczne nawiązanie walki z radzieckimi okrętami podwodnymi.
Łącznie w latach 1971 - 1995 stocznie Newport News Shipbuilding i General Dynamics Electric Boat Division wybudowały 62 jednostki tego typu w trzech różnych wersjach oznaczonych jako 688 od numeru taktycznego pierwszego zbudowanego okrętu, 688 z wyrzutniami VLS (Vertical Launching System) i 688I (improved) czasem określanych mianem typu Improved Los Angeles. Niekiedy dwie pierwsze wersje traktowane są jako jedna.
Pierwszych 12 okrętów otrzymało nazwy rodzinnych miast tych dwunastu kongresmenów, którzy głosując za projektem Rickover'a przyczynili się do jego realizacji. Gdyby nie znaczne ochłodzenie stosunków między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim seria prawdopodobnie skończyłaby się na 12 okrętach.
Po objęciu prezydentury przez Ronalda Reagan'a, w 1980 roku, w ramach programu "600-ship Navy" rozpoczęto budowę kolejnych jednostek typu Los Angeles. Konstrukcja wszystkich wersji tych okrętów podwodnych odznacza się ostatecznym odejściem od kroplowego kształtu kadłuba zastosowanego na jednostkach typu Skipjack oraz Albacore i zastąpieniem go kształtem cylindrycznym, który w Marynarce Wojennej USA stał się standardem. Taki kadłub jest znacznie łatwiejszy w produkcji w porównaniu ze skomplikowaną krzywizną kadłuba w kształcie kropli wody. Kadłub typu Los Angeles skonstruowano metodą spawania łącząc ze sobą kilka pierścieniowatych sekcji wykonanych ze stali HY-80 o grubości 7,6 centymetra i bardzo odpornej na rozciąganie. Główne zbiorniki balastowe znajdują się na krańcach kadłuba, natomiast wewnątrz rozmieszczone są mniejsze służące do wyważania i trymowania okrętu. Stosunkowo duże rozmiary jednostki umożliwiły zastosowanie bardzo skutecznej izolacji dźwiękowej między kadłubem i siłownią, dzięki czemu typ Los Angeles stał się najprawdopodobniej najcichszym okrętem podwodnym świata i prawdopodobnie na hałas zużywa mniej energii niż potrzebuje świecąca 20-watowa żarówka. Zewnętrzna część kadłubów jednostek w wersji 688 VLS i 688 Improved dodatkowo pokryta została gumową warstwą (anechoic coating) pochłaniającą sygnały wysyłane z aktywnych sonarów przeciwnika i redukującą poziom szumów emitowanych przez okręt.
Izolacja okrętowa wyciszała prace reaktora atomowego General Electric PWR S6G chłodzonego wodą, który jest zmodyfikowaną wersja reaktorów D2G wykorzystywanych na niszczycielach rakietowych początku lat 60-tych XX wieku. Przy małych mocach reaktor wykorzystuje naturalna cyrkulację, co eliminuje szum pomp cyrkulacyjnych, które przy większych prędkościach muszą być włączone. Takie rozwiązanie jest bardzo pomocne przy operacjach "sprintu i dryfowania" charakterystycznych dla bezpośrednich działań zabezpieczających.
W czasie prac nad typem Los Angeles okazało się, że reaktor S6G jest zbyt ciężki o 600 - 800 ton. Oznaczało to, że musiano zrezygnować z instalacji niektórych elementów uzbrojenia i czujników oraz zmniejszyć pierwotnie planowaną grubość kadłuba, co ograniczyło maksymalną głębokość zanurzenia do 300 metrów, czyli 3/4 możliwości okrętów typu Permit czy typu Sturgeon. Pogorszyły się również warunki bytowe załogi, co zmuszało większą niż zwykle część załogi do stosowania systemu "hot bunk" (ciepła koja), czyli rotacyjnego systemu, zgodnie z którym dwie osoby używają jednej koi. Jeden z marynarzy śpi, podczas gdy drugi pełni wachtę. Przy zmianie wachty osoba, która właśnie skończyła służbę zajmuje często jeszcze ciepłe miejsce, dopiero co opuszczone przez towarzysza.
Moc wyprodukowana przez reaktor General Electric PWR S6G napędza turbinę o mocy 35000 KM, która pozwala osiągnąć maksymalną prędkość podwodną rzędu 32 węzłów. Siedmiopłatowa śruba wykonana została ze specjalnego stopu brązu, zaprojektowanego tak, by nie dopuścić do powstania zjawiska kawitacji, które jest źródłem bardzo dużego hałasu.
Na okrętach należących do wersji 688 VLS i 688 Improved zastosowano nowszy reaktor General Electric PWR S8G.
Kiosk ma stosunkowo małe wymiary w porównaniu do całkowitej wielkości okrętów typu Los Angeles, co w znaczący sposób zmniejszyło opory hydrodynamiczne. Zamontowane są na nim stery głębokości, które w przypadku wynurzania się na powierzchnię wody pokrytą lodem składane są do położenia pionowego. Na okrętach w wersji 688 Improved przednie stery głębokości zostały zamontowane w standardowym miejscu na dziobie i podczas operacji wynurzenia przez pokrywę lodową chowane są one do wnętrza kadłuba. Wzmocniono również obudowę kiosku, tak by mógł on posłużyć jako pomoc przy przebijaniu się przez arktyczny lód. Wszystkie te zmiany na jednostkach w wersji 688 Improved znacznie lepiej przystosowują te okręty do działań pod lodami Arktyki.
W momencie wcielenia do służby pierwszych jednostek typu Los Angeles w końcu lat 70-tych XX wieku torpedy Gould Mk 48 ADCAP (ADvanced CAPability) zastąpiły już wszystkie torpedy starszego typu. Pierwszych 12 jednostek otrzymało system kontroli uzbrojenia Mk 113, który umożliwiał wystrzeliwanie rakietotorped firmy Goodyear Aerospace Corporation (obecnie Lockheed-Martin) model UUM-44A SUBROC (SUBmarine ROCket) z głowicami atomowymi. Kolejne jednostki otrzymały nowszy system Mk 117. Począwszy od 1978 roku okręty typu Los Angeles zaczęły otrzymywać przeciwokrętowe rakiety firmy Boeing model UGM-84 Sub-Harpoon.
Poważnym problemem dla amerykańskich okrętów podwodnych typu Los Angeles była ograniczona ogólna liczba 26 wszystkich składowanych w przedziale torpedowym pocisków. Sytuacja ta pogorszyła się jeszcze bardziej w momencie wejścia do służby w 1983 roku nowych rakiet firmy General Dynamics (obecnie Raytheon Missile Systems) model UGM-109A TLAM-N (Tomahawk Land Attack Missile - Nuclear). Marynarka Wojenna USA chcąc zachować w uzbrojeniu jednostek typu Los Angeles rakietotorpedy firmy Goodyear Aerospace Corporation model UUM-44A SUBROC postanowiła zamontować na okrętach pionowe wyrzutnie VLS (Vertical Launching System) dla nowych pocisków. Zamontowanie dodatkowych systemów uzbrojenia było o tyle łatwe, że projektanci okrętów typu Los Angeles wiedzieli o budowie pocisków Sub-Harpoon i Tomahawk, przewidując możliwość rozmieszczenia ich na okręcie. W dziobowych zbiornikach balastowych zostawiono miejsce na 12 wyrzutni VLS, które mogły służyć do składowania i odpalania rakiet. Również w przedziale torpedowym przewidziano miejsce na instalację systemu kierowania ogniem, współpracującym z nowymi wyrzutniami, i systemu hydraulicznego umożliwiającego obsługę wyrzutni. Tym sposobem znaleziono miejsce na dodatkowych 12 rakiet, co łącznie dało ogólną liczbę 38 pocisków.
Pierwszym okrętem, który został wybudowany z pionowymi wyrzutniami był USS Providence (SSN-719), wcielony do służby 26 lipca 1985 roku. Z powodu ograniczenia budżetu wyrzutnie nie zostały zainstalowane na wcześniej wybudowanych okrętach. Jednostki te unosząc się na wodzie delikatnie "zadzierają" dziób, podczas gdy okręty z pionowymi wyrzutniami VLS trzymają się na powierzchni zupełnie poziomo.
Począwszy od 30 listopada 1982 roku, gdy Marynarka Wojenna USA złożyła zamówienie na pierwszy okręt w wersji 688 Improved, jednostki zaczęły otrzymywać nowszy system wspomagania działań bojowych Lockheed Martin AN/BSY-1. Jest to pierwszy system skonstruowany z założeniem rozdzielnego przetwarzania danych. Oznacza to, że jeden centralny komputer rozdziela zadania, zlecając je podległym komputerom do wykonania. Przewaga Takiego systemu polega na szybszym i sprawniejszym działaniu niż w wypadku pojedynczego dużego komputera, do którego spływają wszystkie dane, i który sam wykonuje wszystkie zadania tak jak system AN/BQQ-5D, wykorzystywany na wcześniejszych okrętach w wersji 688 i 688 z wyrzutniami VLS.
Niemal identycznie jak do systemu AN/BQQ-5D, do Lockheed Martin AN/BSY-1 spływają informacje ze sferycznego przetwornika hydrolokacyjnego na dziobie z układem aktywnym i pasywnym, przetwornika konforemnego o niskiej częstotliwości, pracującego w układzie pasywnym i hydrolokatora aktywnego krótkiego zasięgu Raytheon AN/BQS-15 MIDAS (Mine and Ice Detection Avoidance System), przeznaczonego do wykrywania min i pracy pod lodem, hydrolokatorów holowanych pasywnych Lockheed Martin AN/TB-29A i AN/TB-16D, jak również z holowanego systemu celów pozornych dla torped i odbiornika emisji sygnałów akustycznych Northrop Grumman Corporation AN/WLY-1, dzięki któremu załoga jednostek typu Los Angeles wie o włączeniu przez wroga dużego hydrolokatora aktywnego, lub hydrolokatora aktywnego naprowadzającego torpedy. Przewaga systemu Lockheed Martin AN/BSY-1 nad AN/BQQ-5D polega również na tym, że ten pierwszy był w stanie śledzić zaledwie kilka celów jednocześnie, podczas gdy nie tracąc na precyzji obliczeń TMA (Target Motion Analysis) wydajność Lockheed Martin AN/BSY-1 jest znacznie większa.
Obliczeń TMA przy pomocy systemu AN/BQQ-5D lub Lockheed Martin AN/BSY-1 można dokonywać w przypadku odpalania torped Mk 48 ADCAP, rakietotorped firmy Goodyear Aerospace Corporation model UUM-44A SUBROC i przeciwokrętowych rakiet firmy Boeing model UGM-84 Sub-Harpoon oraz firmy Raytheon model UGM-109B TASM (Tomahawk Anti-Ship Missile). Do programowania pocisków Tomahawk TLAM (Tomahawk land attack missile) używa się dodatkowego systemu dowodzenia i kierowania ogniem Raytheon CCS Tac Mk 2 (Command and Control System). System ten został sprawdzony w warunkach bojowych w 1991 roku w wojnie przeciwko Irakowi w Zatoce Perskiej pod kryptonimem "Pustynna Burza", w której uczestniczyło 9 okrętów typu Los Angeles, z których 2 wystrzeliły swoje rakiety Tomahawk TLAM. Również na przełomie marca i kwietnia 2003 roku, okręty podwodne tego typu brały udział w drugiej wojnie z Irakiem w sile 12 jednostek, z których każda wystrzeliła pociski Tomahawk TLAM.
Systemy Lockheed Martin AN/BSY-1 i AN/BQQ-5D mają również specjalną opcję przeznaczoną do stawiania min, a ich pozycja musi być wyliczona bardzo starannie z uwzględnieniem dryfu. Zadanie to zostało ułatwione poprzez system GPS (Global Positioning System) i SINS (Ship's Inertial Navigation System). Okęty typu Los Angeles uzbrojone są w miny Mk 60 Captor, obok których znajdowały się również wycofane już ze służby miny Mk 67 SLMM (Submarine Launched Mobile Mine), które w przyszłości być może zostaną zastąpione pociskami Improved SLMM. Jedną z zalet jakie wynikają z wyposażenia okrętów typu los Angeles w miny jest fakt, iż zajmują one mało miejsca na pokładzie. Dlatego też okręty w wersji 688 Improved mogą zabrać aż 40 min i dwie torpedy Gould Mk 48 ADCAP dla samoobrony.
Okręty typu Los Angeles były najnowocześniejszymi jednostkami w swojej klasie, dopóki w szeregach Marynarki Wojennej USA nie pojawiła się nowa generacja SSN typu Seawolf. Niektóre starsze jednostki bez wyrzutni VLS zostały wycofane już ze służby, lecz pozostałe będą znajdować się w niej jeszcze przez wiele lat.
|
