|
|
Okręty w wersji Luda I:
Okręty w wersji Luda II:
Okręt w wersji Luda III:
Okręty niezidentyfikowane:
|
Tuż po drugiej wojnie światowej Chińska Marynarka Wojenna opierała się głównie na lotnictwu stacjonującym w bazach lądowych, okrętach podwodnych i szybkich łodziach torpedowych. Wszystkie te czynniki składały się na mechanizm, który zapewniał obronę wód terytorialnych i wybrzeża. W połowie lat 50-tych XX wieku Chińczycy otrzymali od Związku Radzieckiego 4 niszczyciele, pamiętające walki podczas drugiej wojny światowej. Były one jedynymi jednostkami tej klasy w chińskiej flocie aż do początku lat 70-tych XX wieku, kiedy w składzie marynarki wojennej pojawił się pierwszy okręt typu Luda, w terminologii chińskiej określany jako Typ 051.
Historia tych jednostek rozpoczęła się w późnych latach 60-tych XX wieku, gdy rozpoczęto program budowy okrętów będący uzupełnieniem innych dwóch przedsięwzięć, a mianowicie programu skonstruowania interkontynentalnego pocisku balistycznego ICBM (Intercontinental Ballistic Missile) i programu lotów kosmicznych. Jednostki te miały za zadanie obserwowanie przestrzeni powietrznej, przeprowadzanie akcji ratunkowych i co najważniejsze, miały wyławiać kapsuły kosmiczne na Południowym Pacyfiku. W tamtym czasie Chińska Marynarka Wojenna nie posiadała ani jednego okrętu zdolnego do eskortowania pełnomorskich wypraw. Z tego powodu zaistniało zapotrzebowanie na jednostki o większym zasięgu i silniejszym uzbrojeniu niż dotychczasowe okręty chińskiej floty. W ten sposób zrodziły się niszczyciele typu Luda, opracowane na podstawie rosyjskich jednostek typu Kotlin.
Były to pierwsze okręty zaprojektowany i wybudowane w Chinach. Wzorowanie się na rosyjskim typie Kotlin zaowocowało osiągnięciem dużej prędkości maksymalnej rzędu 32 węzłów, która osiągana jest dzięki dwóm turbinom parowym o mocy 72000 KM.
Podobnie jak konstrukcja rosyjska, typ Luda nie posiadał wyrzutni dla pocisków przeciwlotniczych, a obronę przeciwpowietrzną zapewniała artyleria kalibru 57 lub 37 mm. i 25 mm, która była kompletnie nieefektywna w starciu z nowoczesnymi rakietami przeciwokrętowymi.
Uzbrojenie zwalczania okrętów podwodnych składało się z dwóch wyrzutni dla rakietotorped i bomb głębinowych zrzucanych przez rufę ze specjalnych torów, tak samo jak podczas drugiej wojny światowej. Tropieniem nieprzyjacielskich okrętów podwodnych zajmował się hydrolokator kadłubowy, wykorzystujący radziecką technologię pochodzącą z lat 50-tych XX wieku.
Wykonawcą tych okrętów były stocznia w Dalian, która wybudowała jednostki oznaczone numerami od 105 do 110, stocznia Zhonghua w Szanghaju, której dziełem były jednostki od numeru 131 do 134 i stocznia w Guangzhou, z której wypłynęły niszczyciele od 160 do 166. Już w momencie wcielenia do służby pierwszej jednostki o nazwie "Jinan" w grudniu 1971 roku, typ Luda był konstrukcją przestarzałą, opierającą się na systemach używanych dwie dekady wcześniej.
Okręty te posiadały stosunkowo silne uzbrojenie przeciwokrętowe składające się z dwóch wyrzutni dla sześciu rakiet HY-2 (C-201), jednak wyposażenie przeciwlotnicze i zwalczania okrętów podwodnych było mniej niż standartowe. Systemy elektroniczne były bardzo prymitywne, dodatkowo nie były ze sobą zintegrowane poprzez system dowodzenia, a warunki bytowe załogi określić można jako bardzo ciężkie. W efekcie wszystkiego jednostki te mogły w zasadzie operować tylko na wodach, które leżały w zasięgu lotnictwa stacjonującego w bazach lądowych. Dopiero wtedy typ Luda miał jakiekolwiek, o ile w ogóle, szanse w starciu z nowoczesnymi okrętami Zachodu.
Począwszy od 1977 roku budowane jednostki typu Luda otrzymywały nowszą elektronikę, jednak mimo tego nie udało się zmienić kiepskich właściwości bojowych tych okrętów.
Na początku lat 80-tych XX wieku Chiny otrzymały od państw zachodnich pomoc w procesie modernizacji uzbrojenia, która objęła również niszczyciele Typu 051. Jednostki te miały przejść modernizację opartą na technologii brytyjskich niszczycieli typu Sheffield. Modernizacja ta miała obejmować instalację wyrzutni dla przeciwlotniczych rakiet BAE Systems, obecnie MBDA Sea Dart GWS 30, systemu dowodzenia, dostosowanie do operowania śmigłowcem Westland Lynx Mk 8 i zainstalowanie turbin gazowych Rolls-Royce Olympus TM3B o mocy 50000 KM. W 1981 roku Instytut Budownictwa Okrętowego (Instytut 701) w Wuhan opracował kadłub niszczyciela typu Luda o wyporności standardowej 4100 ton, na którym obok brytyjskich systemów miały znaleźć się rodzime rakiety przeciwokrętowe YJ-81 (C-801A) i wyrzutnie torped 324 mm. dla torped Yu-7.
W listopadzie 1982 roku Wielka Brytania i Chiny oficjalnie podpisały umowę, na mocy której miało dojść do budowy jednostek oznaczonych jako Typ 051S, jednak w niecały rok później w 1983 roku projekt został anulowany ze względu na wysokie koszty. Fiasko projektu brytyjsko-chińskiego spowodowało, iż w 1987 roku ruszyła modernizacja istniejących już niszczycieli.
Jako pierwszy zmianom poddany został "Jinan", na którym usunięto rufową armatę 130 mm. model 58 i 2 działka 37 mm. model 63, zastępując je hangarem i pokładem lotniczym dla dwóch śmigłowców Harbin Z9A. Kolejne niszczyciele, "Xinan" i "Kaifeng", zostały zmodernizowane w 1991 roku, a zmiany objęły zdemontowanie dwóch działek 37 mm. model 63 i dwóch 25 mm. model 60 i zastąpienie ich francuskim systemem rakietowym Thales Crotale Naval R-440. Pojawienie się wyrzutni dla rakiet przeciwlotniczych wydatnie zwiększyło możliwości działania przeciwko wrogim celom powietrznym, jednak bardzo ograniczona przestrzeń na typie Luda uniemożliwiła dodanie systemu automatycznego ładowania, tak więc ładowanie wyrzutni odbywało się ręcznie. Instalacja systemu rakietowego Crotale Naval pociągnęla również za sobą doposażenie jednostek w radar Thales Castor 2J.
W 1999 roku jednostka "Kaifeng" otrzymała wyrzutnie dla 16 przeciwokrętowych rakiet YJ-81 (C-801A), które zastąpiły rakiety HY-2 (C-201). Dodano również 3 działka 37 mm. model 76A, które zainstalowano w miejscu pozostałych po wcześniejszej modernizacji działek 37 mm. model 63, których sterowanie odbywało się ręcznie, podczas gdy nowe działka tego kalibru kierowane są poprzez radar Typu 347C (EFR-1) Rice Lamp. Poza tym jak w przypadku modernizacji z 1991 roku zdemontowano 2 działka 25 mm. model 60, tak więc na "Kaifeng" nie pozostała już artyleria tego kalibru.
Modernizacja typu Luda objęła również 2 inne niszczyciele "Dalian" i "Zhanjiang" odpowiednio w 2002 i 2003 roku. Zmiany na tych okrętach były identyczne ze zmianami przeprowadzonymi na "Kaifeng" podczas obu modernizacji w 1991 i 1999 roku. Jedyną różnicą jest to, że zamiast systemu Thales Crotale Naval R-440 zamontowano chińską kopię dla rakiet HQ-7 (FM-80), a radar Thompson-CSF, obecnie Thales Castor 2J zastąpiono rodzimym odpowiednikiem Typu 345. Dodatkowo okręt "Zhanjiang" przeszedł wymianę artylerii głównej z armat 130 mm. model 58 na 100 mm. model 79A, które są opracowane w technologii "stealth", a zamiast przeciwokrętowych rakiet YJ-81 (C-801A) otrzymał nowszy model YJ-82 (C-802).
Wszystkie 5 jednostek objętych programem modernizacji określanych jest mianem typu Luda II. Zmiany do standardu Luda II objęły również instalację sprzętu umożliwiającego uzupełnianie zapasów wody, amunicji, paliwa i innych zapasów z okrętów zaopatrzeniowych na pełnym morzu.
W 1988 roku rozpoczęła się budowa jednostki Typu 051G (G: gai = zmodyfikowany), w kodzie zachodnim znanej jako typ Luda III, której nazwa to "Zhuhai". Okręt ten został wyposażony w takie same systemy, jakie zostały zainstalowane na niszczycielu "Zhanjiang", który początkowo miał być wybudowany w ramach projektu Typu 051G, jednak ostatecznie został skonstruowany jako Typ 051, później zmodernizowany do standardów typu Luda II. Dodatkowym wyposażeniem elektronicznym na jednostce typu Luda III jest hydrolokator o zmiennej głębokości zanurzania pasywny Thales Underwater Systems DUBV-43, który zwiększa możliwości operacyjne przeciwko nieprzyjacielskim okrętom podwodnym, i system dowodzenia Thales TAVITAC. Dodatkowo "Zhuhai" wyposażony jest w system komunikacji satelitarnej SNTI-240 (SATCOM).
System dowodzenia ZJK-1, który jest chińską kopią francuskiego systemu, i system komunikacji satelitarnej otrzymały również dwie inne jednostki "Hefei" i "Dalian", które stanowią osobny wariant niszczycieli dowodzenia.
Typ Luda znakomicie spisuje się w prowadzeniu przybrzeżnych patroli, ostrzału celów lądowych i stawianiu pól minowych, jednak nie są to jednostki zdolne efektywnie działać na pełnym morzu i uczestniczyć w większych operacjach morskich. Mimo to niszczyciele te stanowią najliczniejszą grupę jednostek, która jest bardzo ważnym elementem w Chińskiej Marynarce Wojennej. Dzięki skonstruowaniu i eksploatacji tych okrętów Chińczycy zyskali cenne doświadczenie, które pomogło im zaprojektować i wybudować większe i znacznie bardziej nowoczesne niszczyciele typu Luhu, a później typu Luhai. Wszystkie 17 jednostek typu Luda weszło do służby między 1971, a 1993 rokiem, natomiast obecnie w składzie floty znajduje się 16 tych okrętów. W kwietniu 1978 roku na niszczycielu "Guangzhou" doszło do eksplozji, w wyniku której jednostka doznała tak poważnych uszkodzeń, iż zdecydowano o jej złomowaniu. Ciekawą jednostką jest "Dalian", który w latach 1986 - 1993 uczestniczył w 22 misjach dyplomatycznych i zagranicznych wizytach, przyjmując na swoim pokładzie głowy państw, generałów i dowódców innych okrętów z 18 krajów. Wszystkie niszczyciele typu Luda zostały rozdzielone pomiędzy Flotę Północną z portem w Yuchi, Flotę Wschodnią z bazą w Dalian i Flotę Południową w Zhanjiang.
|
