|
Holandia jest krajem, którego linia brzegowa wynosi jedynie około 500 kilometrów. Mimo to położenie i znaczenie dla marynarki wojennej ma wymiar strategiczny, gdyż państwo to kontroluje ujście Renu i posiada największy port w Rotterdamie. Holandia ma bardzo duże morskie tradycje, a budowane tam okręty nigdy nie odstawały od światowych standardów. W XX wieku Holendrzy zainteresowali się okrętami podwodnymi i szybko zyskali reputacje dobrych fachowców w tej dziedzinie. Po drugiej wojnie światowej holenderski przemysł stoczniowy nie był w stanie budować okrętów podwodnych. Z tego względu flota korzystała z jednostek brytyjskich i amerykańskich. W pierwszej połowie lat 50-tych XX wieku pojawił się projekt pierwszych okrętów podwodnych typu Dolfijn. Jednostki te posiadały potrójny kadłub sztywny, dzięki czemu przy stosunkowo cienkiej stali osiągnięto głębokość zanurzania wynoszącą 200 metrów, co na ówczesne czasy było znakomitym osiągnięciem. Okręty typu Dolfijn weszły do służby w holenderskiej flocie w latach 1960 - 1966 w sile czterech okrętów. Z pierwszej linii typ Dolfijn wycofany został miedzy 1982 a 1992 rokiem. W 1978 roku Holenderska Marynarka Wojenna rozpoczęła program budowy nowych okrętów podwodnych, obecnie znanych jako typ Zeeleeuw, które miały zastąpić starzejące się jednostki typu Dolfijn. Projekt jednostek typu Zeeleeuw okazał się programem bardzo złożonym, obejmującym wiele innych przedsięwzięć. Zakładał on nie tylko same wybudowanie okrętów, ale także nadzorowanie wprowadzania jednostek do służby, opracowanie odpowiednich procedur treningowych oraz szkolenie przyszłych załóg typu Zeeleeuw. Program nowych holenderskich okrętów podwodnych był bardzo rozciągnięty w czasie. Rozpoczął się w 1978 roku, a gwarancja na rozpoczęcie konstrukcji ostatniego, czwartego okrętu obejmowała zobowiązanie, że budowa rozpocznie się do 1995 roku. Konieczność zastąpienia jednostek typu Dolfijn nową konstrukcją była na tyle oczywista, że program okrętów typu Zeeleeuw miał bardzo duże poparcie polityczne, co pociągnęło za sobą ustalenie ogromnego budżetu sięgającego kwoty 2,5 miliarda holenderskich guldenów, przy cenach z 1994 roku. Pieniądze na projekt budowy typu Zeeleeuw zatwierdzone zostały już w 1975 roku. W ostatecznym rozrachunku jednostki typu Zeeleeuw kosztowały holenderski budżet 4,7 miliarda guldenów.
Budowa wszystkich okrętów typu Zeeleeuw zlecona została stoczni Rotterdamse Droogdok Maatschappij w Rotterdamie. Ta sama stocznia skonstruowała w latach 1966 - 1971 jednostki typu Zwaardvis, które są pierwowzorem dla okrętów typu Zeeleeuw. Łącznie wybudowano dwie takie jednostki, a w stoczni pozostały zespoły konstrukcyjne i moce przerobowe, które wykorzystano przy konstrukcji tych okrętów. Jako że typ Zeeleeuw był rozwojowym projektem typu Zwaardvis, do budowy planowano wykorzystać istniejącą już infrastrukturę, jednak by było to możliwe prace nad nowymi okrętami należało rozpocząć jak najszybciej. Z tego względu cięcie i obróbka potrzebnej do budowy pierwszego okrętu stali rozpoczęła się jeszcze przed podpisaniem stosownego kontraktu w czerwcu 1979 roku. Stępkę pod pierwszą jednostkę położono w październiku 1979 roku. Okręt otrzymał imię Hr. Ms. Walrus (S 802) i początkowo od tej nazwy wzięło się określenie całego typoszeregu. Okręt wodowano w październiku 1985 roku. Krótko potem, w sierpniu 1986 roku we wnętrzu kadłuba wybuchł pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległy miedzy innymi zainstalowane komputery i okablowanie. Spustoszenia dokonane przez ogień były ogromne, gdyż nie udało się go ugasić przez 5 godzin, mniej więcej od 11.00 rano do 16.00 po południu. Z powodu pożaru prace na tej jednostce wydłużyły się aż o 3 lata, pochłonęły dodatkowe 2,2 miliarda holenderskich guldenów i spowodowały opóźnienia w dostarczeniu ostatnich dwóch jednostek Hr. Ms. Dolfijn (S 808) i Hr. Ms. Bruinvis (S 810), gdyż niektóre z zamówionych dla nich elementów wyposażenia przeznaczone zostały dla zniszczonego okrętu. Ostatecznie Hr. Ms. Walrus (S 802) spłynął na wodę we wrześniu 1989 roku, jako drugi z serii okręt. Z tego względu oficjalna nazwa typoszeregu wzięła się od drugiej z kolei, a pierwszej zwodowanej jednostki Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803). Umowa na budowę tego okrętu podpisana została w grudniu 1979 roku, a budowa rozpoczęła się we wrześniu 1981 roku. Trwała ona do czerwca 1987 roku, kiedy Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803) został wodowany. Okręt ten jako pierwszy z typoszeregu rozpoczął swe próby morskie w lutym 1988 roku. Podczas testów na poziom wytwarzanego hałasu, Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803) niezauważenie przepłynął przez 3 lub 4 amerykańskie linie stacji wykrywania okrętów podwodnych SOSUS (SOund SUrveillance System), których czujniki znajdują się w różnych punktach na dnie oceanów i mórz, tam gdzie najczęściej poruszały się radzieckie okręty podwodne. Jednostka Hr. Ms. Walrus (S 802) pierwszy raz wypłynęła w morze na próby dopiero we wrześniu 1990 roku. Kontrakt na budowę trzeciej i czwartej jednostki Hr. Ms. Dolfijn (S 808) i Hr. Ms. Bruinvis (S 810) podpisany został w sierpniu 1985 roku. konstrukcja Hr. Ms. Dolfijn (S 808) wystartowała w czerwcu 1986 roku i już w sierpniu tego samego roku było wiadomo, że oddanie okrętu Holendeskiej Marynarce Wojennej będzie opóźnione ze względu na pożar na pierwszej jednostce. Ostatecznie okręt wodowany został w kwietniu 1990 roku, a pierwsze próby morskie rozpoczęły się w 1991 roku. Stępka pod ostatnią jednostkę z typoszeregu Zeeleeuw położona została dopiero w kwietniu 1988 roku. Budowa również dobiegła końca w kwietniu lecz 1992 roku, a pierwsze wyjście w morze na testy miało miejsce w 1993 roku.
Wszystkie okręty podwodne typu Zeeleeuw znalazły się w służbie w marynarce wojennej Holandii w latach 1990 - 1994. Zostały one przydzielone do bazy w porcie Den Helder, na północ od Amsterdamu, jednak dość często jednostki te operują z portów brytyjskich, gdyż ściśle współpracują z okrętami marynarki wojennej Wielkiej Brytanii. Ich głównymi rejonami działania są wschodni Atlantyk, Morze Północne, Morze Norweskie i niekiedy Morze Śródziemne.
Głównym wykonawcą projektu okrętów typu Zeeleeuw był Departament Zaopatrzenia Materiałowego Holenderskiej Marynarki Wojennej. Blisko z tym departamentem współpracowały różnego rodzaju instytuty badawcze i przemysł stoczniowy, wyspecjalizowany w budowie okrętów podwodnych. Na początkowym etapie prac projektowych holenderska flota stawiała nowym okrętom podstawowy warunek, który zakładał że jednostki będą bezpośrednio wywodzić się od typu Zwaardvis. To założenie obejmowało generalną adopcję aranżacji i kształtu kadłuba, podobny układ systemów, jednak udoskonalony tam gdzie jest to konieczne w wyniku osiągania większych głębokości zanurzenia od typu Zwaardvis. Wśród wymagań stawianych przez Holenderską Marynarkę Wojenną znalazł się także postulat zmniejszenia liczebności załogi oraz zwiększenie niezawodności, gotowości do natychmiastowej akcji i bezpieczeństwa RAS (Reliability, Availability and Safety). Początkowo projekt nowych jednostek, zgodnie z wymaganiami holenderskiej floty, ściśle oparty był na poprzednich okrętach typu Zwaardvis. Z tego względu program traktowany był jedynie jako rozwiniecie istniejącego już typoszeregu. Jednak w czasie prac wprowadzonych zostało bardzo dużo zmian w stosunku do pierwowzoru, w wyniku których nowe jednostki stały się oddzielnym typem Walrus, później przemianowanym na typ Zeeleeuw.
By zwiększyć maksymalną głębokość zanurzenia kadłub jednostek typu Zeeleeuw wykonany został z francuskiej stali o podwyższonej wytrzymałości HY (High Yield) Marel. Dzięki temu udało zmniejszyć się liczbę spawanych połączeń poszczególnych elementów kadłuba, czyniąc całą konstrukcje bardziej wytrzymałą. W konsekwencji, oficjalnie osiągnięto wynik o 50% lepszy w stosunku do typu Zwaardvis, który mógł płynąć maksymalnie na głębokości 220 metrów. Robocza głębokość okrętów typu Zeeleeuw wynosi 300 metrów, jednak Holenderska Marynarka Wojenna nigdy nie podała głębokości maksymalnej, która najprawdopodobniej przekracza 400 metrów. Zwiększenie maksymalnej głębokości zanurzenia wymogło na holenderskich konstruktorach wprowadzenie wielu zmian w różnych systemach okrętowych, tak by wytrzymywały one większe ciśnienie panujące pod wodą. Modyfikacji poddany został system wystrzeliwania torped, uszczelniono system paliwowy i wydechowy, zastosowano nowszą hydraulikę oraz zainstalowano dodatkowe systemy przedmuchu zbiorników balastowych.
Kadłub okrętów typu Zeeleeuw ma bardzo ciekawą konstrukcję. Oparty on został na rozwiązaniach wykorzystanych na jednostkach typu Zwaardvis, których konstrukcja z kolei wywodziła się od amerykańskiego okrętu podwodnego typu Albacore, o kroplowatym kształcie kadłuba. W części dziobowej i rufowej kadłub typu Zeeleeuw jest podwójny, natomiast w części środkowej pojedynczy. Długość całkowita holenderskich jednostek wynosi 67,7 metra, natomiast szerokość równa jest 8,4 metra. Typ Zeeleeuw pod wodą wypiera 2800 ton, natomiast standartowa wartość wynosi 1900 ton. Ważną cechą tych okrętów jest 12% zapas wyporności, który w przyszłości może być wykorzystany na instalację nowego wyposażenia.
Przednie stery głębokości zamontowane zostały na kiosku w jego przedniej części mniej więcej w połowie wysokości. Usterzenie rufowe wykonane zostało zgodnie z modelem "X", a nie w formie krzyżowej, tak jak na okrętach typu Zwaardvis. Takie rozwiązania pozwala na lepszą kontrolę nad utrzymaniem żądanej głębokości i kursu. Ułatwia też kładzenie okrętu na dnie. Każdy z czterech sterów rufowych działa niezależnie od pozostałych i podobnie jak przednie stery głębokości zamontowane na kiosku kierowane są z centrali dowodzenia przez w pełni zautomatyzowany system.
Kolejnym wymaganiem stawianym przez marynarkę wojenną Holandii było maksymalne zredukowanie liczebności załogi, która na typie Zwaardvis składała się z 65 osób. W tym celu wszelkie systemy na okrętach typu Zeeleeuw są wysoce zautomatyzowane, w znacznie większym stopniu niż na jednostkach typu Zwaardvis. Najważniejsze systemy okrętowe starano się koncentrować w jednym miejscu, tak by wymagały jak najmniejszej liczby osób do obsługi. Podczas prac projektowych wykonano nawet pełnoskalowy model centrum dowodzenia, dzięki czemu można było odpowiednio zoptymalizować obsługę poszczególnych urządzeń tak, by wymagało to jak najmniejszej ilości osób. W efekcie system dowodzenia, kontroli uzbrojenia oraz hydrolokatorów zintegrowany został w jedną platformę SEWACO (SEnsor, Weapon And COmmand) i umieszczony w jednym pomieszczeniu w postaci centrum dowodzenia. Pomieszczenia z tablicami rozdzielczymi oraz same urządzenia mechaniczne są w pełni bezzałogowe. Zupełnej automatyzacji poddany został także system kontroli sterów i wszelkich podwodnych manewrów, system kontroli i bezpieczeństwa maszynowni oraz akumulatorów, system wytwarzania energii. W efekcie tych wszystkich prac i zabiegów udało się zbudować jednostki, które wymagają załogi złożonej z maksymalnie 55 osób i minimalnie 49 osób. początkowo Holenderska Marynarka Wojenna obsadzała okręty typu Zeeleeuw załogą liczącą 52 osoby, w tym 7 oficerów i 12 podoficerów. Ostatnie konfiguracje stosowane przez holenderską flotę zwiększyły liczbę marynarzy do 55, w tym 9 oficerów i 12 podoficerów.
Problemem, który musiał być rozwiązany przez konstruktorów typu Zeeleeuw było także zwiększenie niezawodności, gotowości do natychmiastowej akcji i bezpieczeństwa RAS. Niezawodność i gotowość niemal natychmiastowego podjęcia działań osiągnięta została poprzez standaryzacje poszczególnych elementów wyposażenia, tak że w razie jakiejkolwiek awarii nie ma problemu ze zdobyciem części zamiennych. Szczególną uwagę zwrócono tutaj na uniwersalizację elementów wyposażenia hydrolokacyjnego i elektrycznego. Duże bezpieczeństwo dla załogi zostało zapewnione w 1981 roku, gdy w projekcie jednostek typu Zeeleeuw wprowadzono istotne zmiany. Włazy awaryjne przystosowane zostały do przycumowania głębokowodnej łodzi ratowniczej DSRV (Deep Submergence Rescue Vechile), której zadaniem jest ratowanie załóg zatopionych okrętów. Zmiany przeprowadzone w projekcie miały duży wpływ na daty oddawania do służby pierwszych dwóch okrętów Hr. Ms. Walrus (S 802) i Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803). Jako że w 1981 roku konstrukcja tych dwóch okrętów już trwała, a prace prowadzone były według oryginalnych projektów, należało przebudować istniejące już kadłuby. W szczególności dotyczyło to jednostki Hr. Ms. Walrus (S 802), która znajdowała się w znacznie bardziej zaawansowanej fazie konstrukcji. W efekcie przeprowadzonych zmian, termin oddawania jednostek do służby w 1981 roku przesunął się mniej więcej o rok lub 2 lata. Kolejnym elementem mającym wpływ na bezpieczeństwo załogi jest możliwość wykrycia okrętu przez wrogie hydrolokatory. By ograniczyć skuteczność nieprzyjacielskich środków nasłuchu, konstruktorzy bardzo dokładnie wyciszyli prace maszynowni, która wytwarza najwięcej hałasu na całym okręcie.
Wnętrze okrętów typu Zeeleeuw opracowane zostało w układzie dwupokładowym na dziobie i trzypokładowym na śródokręciu. W części dziobowej znajduje się przedział torpedowy, który kończy się mniej więcej na wysokości początku kiosku. Pod tym przedziałem umieszczone zostały zbiorniki balastowe, przed którymi znajduje się zbiornik trymujący. W dziobowej części okrętów typu Zeeleeuw umieszczony został także pierwszy z dwóch luków awaryjnych.
Dalej zaczyna się układ trzypokładowy. Na samym dole znaleziono miejsce na 3 baterie akumulatorów po 148 ogniw. Baterie te znane są jako model Varta, a dostarczyła je niemiecka firma Hawker. Niektóre źródła podają, że typ Zeeleeuw wyposażony jest w baterie innej niemieckiej firmy Exide Technologies. W lipcu 2000 roku holenderski rząd faktycznie ogłosił, że złożył zamówienie na baterie firmy Exide Technologies. Za bateriami akumulatorów znajduje się zbiornik paliwa do silników okrętowych. Na drugim pokładzie, patrząc od dziobu do rufy po kolei znajdują się mesa dla podoficerów, mesa dla zwykłych marynarzy, pomieszczenie kompasowe, biuro pierwszego mechanika, kuchnia, chłodnia i magazyny na żywność. Za kabiną kompasową umieszczono schody, które prowadzą na trzeci i ostatni pokład, który zajęty jest przez pomieszczenie obsługi systemów hydrolokacyjnych, centrum dowodzenia, bezzałogową kabinę elektryczną, kabinę radiową, mesę oficerską i pomieszczenia mieszkalne dla oficerów. W środkowej części okrętów, przez 2 górne pokłady i przez kiosk pionowo ciągnął się gniazda dla anten i peryskopów. Typ Zeeleeuw wyposażony jest w 2 peryskopy firmy Pilkington Optronics (obecnie Thales Optronics). Pierwszy z nich jest peryskopem obserwacyjnym model CK-24, natomiast drugi peryskop wykorzystywany jest podczas przeprowadzania ataku i znany jest jako model CH-74. Na szczycie kiosku, przed dwoma lukami dla peryskopów znajduje się mostek, do którego z centrum dowodzenia prowadzi specjalne przejście i drabinka.
Rufową część okrętów typu Zeeleeuw zajmuje maszynownia. W tej części zlokalizowany został także drugi luk awaryjny. Oba wyjścia awaryjne, na dziobie i na rufie, przystosowane są do przycumowania głębokowodnej łodzi ratowniczej DSRV. Zaraz za kioskiem umiejscowiony został trzeci luk, który wykorzystywany jest do załadunku.
Maszynownia okretów typu Zeeleeuw zaczyna się od pomieszczenia, w którym znajdują się 3 silniki diesla model 12PA 4V200 VG firmy SEMT-Pielstick o łącznej mocy 6300 KM. Okręty Hr. Ms. Dolfijn (S 808) i Hr. Ms. Bruinvis (S 810) wyposażone zostały w inne silniki firmy Brons-Werkspoor model 0-RUB 215X-12 o łącznej mocy 5580 KM. Rury wydechowe silników diesla na wszystkich jednostkach typu Zeeleeuw skierowane są ku górze, a następnie poziomo poprowadzone ponad trzema pokładami na śródokręciu, aż do końcowej części kiosku. Tam ponownie rury idą pionowo i dochodzą do chrap, które chowane są do wnętrza kiosku. Silniki diesla wykorzystywane są podczas pływania po powierzchni, lub pod wodą przy użyciu chrap. W pomieszczeniu, w którym się znajdują zainstalowano także system wentylacyjny, który ma dostęp do świeżego powietrza poprzez rurę, która przebiega tak samo jak rury wydechowe silników. Ponad pomieszczeniem dla silników diesla umieszczony został zbiornik ze sprężonym powietrzem. Kolejne rufowe pomieszczenie mieści w sobie centrum kontroli maszynowni, z którego kierowana jest praca silników diesla i motoru elektrycznego. Ostatnim i trzecim przedziałem jest pomieszczenie, w którym zainstalowany jest silnik elektryczny firmy Holec o mocy 6910 KM. Motor ten używany jest podczas rejsów w zanurzeniu, a energia czerpana jest z trzech baterii akumulatorów. Co jakiś czas muszą być one ładowane. W tym celu typ Zeeleeuw zmuszony jest do całkowitego wynurzenia i rozpoczęcia rejsu na silnikach deisla, lub do użycia chrap i poruszania się również na tych silnikach. W skład systemu napędowego holenderskich okrętów wchodzi jedna przekładnia redukcyjna, która znajduje się za silnikiem elektrycznym. Dzięki tej przekładni wał śrubowy może być wprawiany w ruch poprzez silniki diesla lub motor elektryczny. Na końcu wału znajduje się pięcio płatowa śruba. Niektóre źródła podaje, że ma ona siedem płatów, lecz ta informacja jest błędna.
W 1996 roku jednostka Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803) wyposażona została w system, który uniemożliwia wdzieranie się wody morskiej do systemu wydechowego silników diesla, gdy okręt porusza się w zanurzeniu używając chrap. W języku angielskim rozwiązanie to określane jest jako "snort exhaust closing valve" lub "snort exhaust diffuser". System ten widoczny jest na końcu kiosku i charakterystycznie sporo wystaje poza jego krawędź. W 1996 roku, zaraz po skończeniu prac na jednostce, rozpoczęły się pierwsze testy i w razie ich powodzenia miano zainstalować to rozwiązanie na pozostałych jednostkach typu Zeeleeuw. Ostatecznie próby zakończyły się pomyślnie i rozpoczęło się sukcesywne montowanie tego systemu na pozostałych okrętach. Drugą jednostką po Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803), która otrzymała system chroniący rury wydechowe silników diesla był okręt Hr. Ms. Walrus (S 802). Modernizacja rozpoczęła się w drugiej połowie 1996 roku i dobiegła końca w sierpniu 1997 roku. Prace instalacyjne wykonane zostały podczas okresowego przeglądu konserwacyjnego, polegającego miedzy innymi na odmalowaniu kadłuba. Między listopadem 1997 roku a wrześniem 1998 roku jednostka Hr. Ms. Dolfijn (S 808) przechodziła podobny przegląd konserwacyjny, podczas którego zainstalowano niedawno testowane rozwiązanie. Taki sam przegląd konserwacyjny połączony z montażem systemu zabezpieczającego rury wydechowe rozpoczął się na Hr. Ms. Bruinvis (S 810) w sierpniu 1999 roku i zakończył we wrześniu 2000 roku.
Problem z systemem zabezpieczającym rury wydechowe silników diesla pojawił się w sierpniu 2000 roku. Na okrętach Hr. Ms. Walrus (S 802) i Hr. Ms Zeeleeuw (S 803) wykryta została usterka zamykanych zaworów, które chroniły system wydechowy przez zalaniem wodą morską. Defekt odkryty został podczas rutynowego przeglądu w doku marynarki wojennej w Den Helder. Początkowe przypuszczenia stwierdzały, że najbardziej prawdopodobną przyczyną problemów jest korozja lub pęknięcie któregoś z elementów. Jednocześnie zaznaczono, że defekt nie miał wpływu na bezpieczeństwo załogi. We wrześniu 2000 roku usterka zaworów okazała się na tyle poważna, że z aktywnej służby tymczasowo wycofane zostały wszystkie okręty typu Zeeleeuw. Inspekcja wykazała poważne mikro pęknięcia oraz mikro korozje, które wywołane były dużym ciśnieniem panującym pod woda. Zawory instalowane na holenderskich jednostkach typu Zeeleeuw w teorii miały wytrzymywać ciśnienie, jakie panuje na głębokości ponad 300 metrów. Po przeprowadzonych badaniach, w październiku 2000 roku stwierdzono, że na okrętach Hr. Ms. Dolfijn (S 808) i Hr. Ms. Bruinvis (S 810) naprawa zaworów potrwa około 2 miesięcy, natomiast pozostałe dwie jednostki wyłączone będą z akcji od 8 do 12 miesięcy. Tak długi czas nieaktywności spowodowany był problemami z dostarczeniem z Włoch nowych zaworów, gdyż te zainstalowane na okrętach nie nadawały się do naprawy. Jednocześnie zaznaczono, że w późniejszym czasie Hr. Ms. Dolfijn (S 808) i Hr. Ms. Bruinvis (S 810) również otrzymają nowe zawory. Wymiana zaworów chroniących system wydechowy silników diesla przed wodą morską okazała się kosztownym przedsięwzięciem. Na każdy z okrętów typu Zeeleeuw wydanych zostało około 700000 guldenów, czyli około 300000 euro. Ostatecznie po dokonaniu napraw zaworów okręt Hr. Ms. Dolfijn (S 808) powrócił do czynnej służby w listopadzie 2000 roku. Jednostka Hr. Ms. Bruinvis (S 810) znalazła się w pierwszej linii w grudniu tego samego roku. Okręt Hr. Ms. Walrus (S 802) otrzymał nowe zawory w maju 2001 roku i podobnie jak Hr. Ms. Zeeleeuw (S 803) w tym samym roku powrócił do czynnej służby w pierwszej linii.
Prawdopodobnie około 2009 roku okręty typu Zeeleeuw poddane zostaną gruntownemu przeglądowi lub nawet znaczącej modernizacji. Mogłaby ona obejmować dodanie systemu AIP (Air Independent Propulsion system), który znacznie zwiększyłby czas pływania pod wodą. Jednocześnie dodatkowo wyciszyłoby pracę maszynowni, gdyż system ten, polegający na tym, że turbina napędzana jest parą pod wysokim ciśnieniem, która otrzymywana jest poprzez spalanie gazowej mikstury etanolu i ciekłego tlenu, jest znacznie cichszy od zwykłych baterii akumulatorów. Modernizacja ta może być także związane z chęcią wydłużenia okresu służby typu Zeeleeuw do około 2025 roku. Takie informacje pojawiły się w marcu 2003 roku, a zmiany na jednostkach, obok ewentualnej modernizacji maszynowni, miałyby obejmować przede wszystkim unowocześnienie systemów hydrolokacyjnych.
Obecnie wyposażenie hydrolokacyjne jednostek typu Zeeleeuw jest bardzo bogate. Na dziobie zainstalowana jest antena hydrolokatora pasywno-aktywnego firmy Thales Underwater Systems model TSM 2272 Eledone Octopus. Wykorzystywany on jest do prowadzenia obserwacji i poszukiwania wrogich jednostek oraz do przeprowadzania ataków torpedowych. Przed kioskiem znajduje się chowana antena pasywnego hydrolokatora przechwytującego i określającego odległość firmy Thales Underwater Systems model DUUX-5 Fenelon. Holenderskie jednostki wyposażone są także w antenę holowaną model Type 2026, dostarczoną przez firmę GEC Avionics. Jest ona wykorzystywana do pasywnego poszukiwania nieprzyjacielskich okrętów. Poza tym typ Zeeleeuw prawdopodobnie wyposażony jest w aktywny hydrolokator ostrzegający o podmorskich przeszkodach firmy EDO Corporation model 1550 oraz w hydrolokator boczny model FAS 3-1A. Informacje ze wszystkich czujników okrętowych spływają do systemu dowodzenia firmy Thales Nederland model GIPSY (inteGrated Information and Presentation SYstem), który jest częścią platformy model SEWACO VIII, scalającej w jednym miejscu wszystkie podsystemy okrętowe, takie jak inercyjny system nawigacyjny firmy Sperry Marine model Mk 29 Mod. 2A, który połączony jest z odbiornikiem nawigacji satelitarnej NAVSAT (NAVigation SATellite). Dzięki temu system model GIPSY może w pełni kontrolować wszystko to co dzieje się z okrętem, jednocześnie przetwarzając i wyświetlając dane z hydrolokatorów. Częścią platformy SEWACO VIII jest także system kierowania uzbrojeniem model GTHW, dzięki czemu system GIPSY może się z nim bezpośrednio komunikować i wydawać polecenia.
Podczas rejsów na powierzchni okręty typu Zeeleeuw wykorzystują radar dozoru nawodnego firmy Thales Nederland model ZW-07. Znajdując się w pozycji wynurzonej dla bezpieczeństwa okrętów zainstalowane zostały także systemu walki elektronicznej. Jednostki typu Zeeleeuw wykorzystują odbiornik ostrzegający o opromieniowaniu radarem model Argos 700. Oprócz tego jest również odbiornik emisji sygnałów radarowych i elektronicznych firmy ACAL Nederland, który dostarczony został w 1994 roku, prawdopodobnie po wejściu do służby pierwszych trzech okrętów. Jednostki te wyposażone były w odbiornik tego samego rodzaju firmy Kollmorgen, by później otrzymać nową antenę, którą czwarty okręt Hr. Ms. Bruinvis (S 810) otrzymał prawdopodobnie jeszcze przed wejściem do służby. Antena firmy ACAL Nederland umieszczona została w opływowej kuli, znajdującej się na szczycie peryskopu obserwacyjnego model CK-24. W tej samej obudowie zainstalowany został także odbiornik GPS (Global Positioning System). W 2000 roku firma ACAL Nederland dostarczyła pakiet modernizacyjny swojej anteny, który poprawił jej skuteczność. W lipcu 2000 roku pojawiła się informacja, że Holandia zamówiła nowy odbiornik emisji sygnałów radarowych i elektronicznych firmy Thales Airborne Systems model DR 3000, w oznaczeniu francuskim ARUR-13. Być może okręty typu Zeeleeuw wyposażone są obecnie właśnie w tą antenę, jednak bardziej prawdopodobne jest to, że być może zostanie ona zainstalowana podczas planowanej na około 2009 rok modernizacji.
Uzbrojenie okrętów typu Zeeleeuw złożone jest jedynie z torped, które wystrzeliwane są z czterech dziobowych wyrzutni kalibru 533 mm. model Mk 67 NL. Jednostki wyposażone są w torpedy model Mk 48 Mod. 4, które w latach 80-tych XX wieku były standartowym typem torped. Stworzone one zostały przy współpracy firm Hughes Aircraft Company, Gould (obecnie Raytheon) oraz Westinghouse Electric Corporation. W przyszłości planowane jest zastąpienie tych pocisków nowszym modelem Mk 48 Mod. 5 ADCAP (ADvanced CAPability) firmy Raytheon, która obecnie jest wytwórcą całej serii Mk 48. Będzie to możliwe wtedy, gdy marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych otrzyma kolejną generację torped model Mk 48 Mod. 6AT, której seryjna produkcja powinna wystartować w najbliższym czasie. Okręty typu Zeeleeuw mają także możliwość wykorzystywania innych torped model NT-37C/D/E, w które wyposażone były wycofane ze służby jednostki typu Zwaardvis. Niektóre źródła podają, że pociski te faktycznie są obecnie na wyposażeniu holenderskich okrętów podwodnych, jednak zdecydowanie prawdopodobniejszą informacją jest ta, że torpedy te znajdują się w magazynach i ewentualnie może w nie zostać uzbrojony typ Zeeleeuw. System kierowania ogniem torpedowym model GTHW jest częścią zintegrowanej platformy firmy Thales Nederland model SEWACO VIII. System GTHW ma również możliwość kierowania ogniem rakiet przeciwokrętowych firmy Boeing model UGM-84 Sub-Harpoon, jednak według niepotwierdzonych źródeł jednostki typu Zeeleeuw od 2001 roku nie są wyposażone w te pociski. Niemniej istotna pozostaje możliwość, że w razie potrzeby okręty typu Zeeleeuw mogą być dozbrojone w tego rodzaju rakiety. Wyrzutnie torpedowe model Mk 67 NL wykorzystywane mogą być także do stawiania min. Rezygnacja z jednej torpedy umożliwia zaokrętowanie dwóch min, natomiast łącznie holenderskie jednostki mogą zabrać na pokład do 40 min.
Biorąc pod uwagę systemy uzbrojenia, jak również wyposażenie elektroniczne, należy stwierdzić, że holenderskie okręty podwodne typu Zeeleeuw są wszechstronnie wyposażoną platformą, dzięki czemu mogą wykonywać wiele różnorakich zadań. W okresie wojny ich podstawową misją jest wykrywanie i zwalczanie nieprzyjacielskich okrętów nawodnych i podwodnych. Zadanie to przede wszystkim wykonywane ma być na obszarach, na których wróg ma przewagę w powietrzu i na morzu. Pobocznymi misjami w czasie konfliktu ma być prowadzenie operacji wywiadowczych oraz stawianie min. W okresie pokoju typ Zeeleeuw przede wszystkim wykorzystywany jest do patrolowania wyznaczonych akwenów. Holenderskie okręty często uczestniczą także w ćwiczeniach, w których stanowią cel dla fregat oraz dla samolotów i śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych. Ma to na celu ciągłe podwyższanie umiejętności walki z okrętami podwodnymi i utrzymywanie sił zwalczania okrętów podwodnych w gotowości do szybkiego podjęcia akcji gdy zajdzie taka potrzeba.
Ogólna ocena jednostek typu Zeeleeuw wypada bardzo dobrze. Wszechstronne uzbrojenie pozwala tym okrętom wykonywać wiele różnych zadań, a wysoki stopień automatyzacji i komputeryzacji pozwala określić te jednostki jako należące do nowej generacji, mimo że w służbie znajdują się już od pierwszej połowy lat 90-tych XX wieku. W szeregach marynarki wojennej Holandii typ Zeeleeuw pozostanie jeszcze przez długi czas, prawdopodobnie do około 2025 roku, gdyż do tego czasu planowane jest wydłużenie okresu służby poprzez modernizacje. Holenderskie okręty są bardzo innowacyjną konstrukcją, na której wprowadzono takie rozwiązania jak usterzenie rufowe w kształcie "X", gdzie każdy z czterech sterów kontrolowany jest niezależnie od pozostałych, oraz wysoki stopień automatyzacji, połączony z koncentracją systemów dowodzenia i kierowania okrętem w jednym miejscu, tak by maksymalnie zredukować liczbę załogi. Tym samym obniżają się koszty eksploatacji, co osiągnięte zostało także poprzez standaryzację poszczególnych elementów konstrukcji, co zmniejsza czas przebywania w dokach i sprawia, że jednostki mogą być wykorzystywane w efektywniejszy sposób. Wydaje się, że okręty typu Zeeleeuw w pełni spełniają oczekiwania ze strony marynarki wojennej Holandii, która jest w posiadaniu platformy wielozadaniowej, a nie wyspecjalizowanej w określonym typie zadań. W dobie, gdzie chyba największym zagrożeniem jest terroryzm jest to nieoceniona zaleta, gdyż obok misji ściśle związanych z obronnością Holandii, jednostki typu Zeeleeuw mogą być wykorzystane do działań anty terrorystycznych.
W holenderskiej konstrukcji bardzo ciężko jest znaleźć jakieś wady i niedociągnięcia. Problemem mogła być zła jakość wykonania zaworów w systemie zabezpieczającym rury wydechowe silników diesla przed wodą, gdy jednostki poruszają się w zanurzeniu z użyciem chrap. Defekt ten po jego stwierdzeniu został jednak usunięty. Za inne niedociągnięcie z dzisiejszego punktu widzenia można uznać brak systemu napędowego niezależnego od powietrza AIP. Należy jednak pamiętać, że jednostki typu Zeeleeuw budowane były w latach 80-tych XX wieku, a wówczas takiego systemu jeszcze nie było. Co więcej system AIP być może zostanie zainstalowany podczas najbliższej modernizacji około 2009 roku, o ile nie będzie ona tylko bardzo gruntownym przeglądem. Trzeba jednak przyznać, że brak systemu AIP na holenderskich okrętach ciężko uznać jest za jakąś wadę, gdyż i bez niego jednostki są bardzo udane i ciężkie do wykrycia przez nieprzyjaciela. Marynarka wojenna Holandii cały czas stara się utrzymywać jednostki typu Zeeleeuw w bardzo dobrym stanie i na bieżąco usuwać pojawiające się niedociągnięcia, o ile jakieś są.
|
