|
|
|
|
Typ Upholder (SSK)
| opis | dane taktyczno-techniczne | rysunki | lista okrętów |
ostatnia aktualizacja: 25.09.2004 r.
|
|
OPIS:
|
|
|
Okręty w służbie brytyjskiej:
Okręty w służbie kanadyjskiej:
|
Gdy w Brytyjskiej Marynarce Wojennej pojawiły się pierwsze myśliwskie okręty podwodne o napędzie atomowym typu Valiant, wydawało się że w składzie floty nie ma już miejsca na nowe jednostki o napędzie konwencjonalnym. Takie założenie było tym bardziej słuszne, że w służbie znajdowały się jeszcze okręty z napędem spalinowo-elektrycznym typu Oberon. Jednostki te z powodzeniem wypełniały stawiane im zadania i były cichsze od swych atomowych odpowiedników. Kolejnym powodem, dla którego zrezygnowano z budowy nowych okrętów podwodnych o napędzie klasycznym był\ł fakt, że jednostki typu Valiant musiały być budowane w stoczni Vickers Shipbuilding, w której wcześniej powstawały jednostki o napędzie konwencjonalnym. Wykonawcą typu Valiant musiała być właśnie ta stocznia, gdyż jako jedyna miała ona doświadczenie w budowie atomowych okrętów podwodnych.
W trakcie eksploatacji pierwszych myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym typu Valiant okazało się, że jednostki z napędem klasycznym mają wiele unikalnych cech, których brak był widoczny na okrętach atomowych. Jednostki konwencjonalne znacznie lepiej sprawdzały się w prowadzeniu patroli przybrzeżnych i wysadzaniu desantów sił specjalnych SBS (Special Boat Service). Z tego powodu zdecydowano się na opracowanie nowej konstrukcji o napędzie konwencjonalnym, która miała zastąpić w służbie jednostki typu Oberon. Prace nad nowym projektem ruszyły pod koniec tal 70-tych XX wieku.
Projekt okretów typu Upholder oparty został na okręcie podwodnym Typ 2400, który opracowała stocznia Vickers Shipbuilding z nadzieją na sprzedanie tej konstrukcji zagranicznym odbiorcom. W projekcie tym zastosowano wiele innowacji technicznych, które wcześniej znalazły się na jednostkach typu Oberon i w projekcie typu Trafalgar.
Podstawowym elementem wyróżniającym typ Upholder od innych okrętów podwodnych o napędzie konwencjonalnym był kadłub. Pierwszy raz w świecie na tej klasie jednostek zastosowano kadłub cylindryczny, który zapożyczono z typu Trafalgar. Kadłuby wszystkich okrętów podwodnych o napędzie spalinowo-elektrycznym były do czasu powstania typu Upholder projektowane na podstawie niemieckiego Typu XXI, który pochodził z końca drugiej wojny światowej. Cylindrycznemu kadłubowi, wykonanemu ze stali NQ-1, typ Upholder zawdzięcza wyjątkowo dużą szerokość 7,6 metra w stosunku do długości wynoszącej 70,3 metra. Spowodowana tym duża przestrzeń wewnętrzna pozwoliła na zastosowanie przestronnego dwupokładowego układu. Na górnym pokładzie pod kioskiem znajduje się centrum dowodzenia, łączności i pomieszczenia z komuterami hydrolokatorów. Na dziobie przed centralą umiejscowiono przedział torpedowy. Większość dolnego pokładu zajmują przedziały mieszkalne załogi, natomiast za kioskiem znajduje się siłownia pomocnicza.
Dwupokładowy podział kadłuba kończy się za kioskiem. Znajduje się za nim cały system napędowy jednostek typu Upholder. Główny elektryczny silnik napędowy General Electric/Alsthom o mocy 5400 KM zawiera w sobie dwa silniki w jednej obudowie i napędza pojedynczy wał śrubowy. Dzięki temu silnikowi typ Upholder jest w stanie rozwinąć pod wodą prędkość rzędu 20 węzłów. Do poruszania się na powierzchni brytyjska konstrukcja wykorzystywała 2 silniki diesla General Electric/Alsthom Paxman Valenta 1600 RPA - 200 SZ o mocy 4070 KM. Dzięki nim jednostka rozwijała prędkość 12 węzłów. Silniki Paxman Valenta 1600 RPA - 200 SZ mogły również pracować pod powierzchnią wody, gdyż typ Upholder został wyposażony w chrapy odprowadzające spaliny. Przy takiej pracy jednostka rozwijała prędkość rzędu 19 węzłów. Przy prędkościach mniejszych niż 4 węzły typ Upholder wykorzystuje dodatkowy silnik. Cały system napędowy osadzony został na wyciszających fundamentach.
Kadłub jednostek typu Upholder wykonany został ze stali NQ-1, która jest odpowiednikiem stali HY-80. Dzięki wykorzystaniu tego materiału brytyjska konstrukcja może zanurzyć się maksymalnie na głębokość 200 metrów. Cały kadłub pokryty został płytkami dźwiękochłonnymi, które zmniejszają echo akustyczne. Stery głębokości umiejscowione zostały w dziobowej części kadłuba za wylotami wyrzutni torpedowych. Główne zbiorniki balastowe znajdują się po obu stronach kadłuba. Kiosk w dużej części wykonano z tworzywa sztucznego. Wysoki poziom automatyzacji systemów okrętowych pozwolił na zredukowanie liczebności załogi, która składała się z 7 oficerów i 37 marynarzy.
Uzbrojenie typu Upholder wystrzeliwane jest z sześciu wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm., które rozmieszczone są na dwóch pokładach. Na górnym znajdują się 4 wyrzutnie po dwie na każdej burcie, natomiast na pokładzie dolnym zainstalowano pozostałe dwie wyrzutnie. Pociski wystrzeliwane są ciśnieniowo, co pozwala na odpalanie uzbrojenia z każdej głębokości. Ładowanie wspomagane jest hydraulicznie, a łączna ilość pocisków to 18 sztuk, z których 6 znajduje się w wyrzutniach. Początkowo typ Upholder miał na wyposażeniu torpedy Marconi Underwater Systems Mk 24 Tigerfish, jednak bardzo szybko wymieniono je na model Spearfish. Pozostałe uzbrojenie typu Upholder składało się z amerykańskich przeciwokrętowych rakiet firmy Boeing model UGM-84B Sub-Harpoon, które w Brytyjskiej Marynarce Wojennej znane są jako GWS-60 RNSH (Royal Navy Sub-Harpoon). Na pokład można również zabrać miny Marconi Underwater Systems Stonefish. Jeżeli w skład uzbrojenia wchodzą miny, to ogólna liczba przenoszonych pocisków jest odpowiednio mniejsza. Zamiast jednej torpedy lub rakiety można zabrać na pokład dwie miny.
Wyposażenie elektroniczne typu Upholder jest bardzo podobne do tego, jakie zastosowano na jednostkach typu Trafalgar. Podstawowym elementem wyposażenia hydrolokacyjnego był hydrolokator pasywno-aktywny Thales Underwater Systems Typ 2040. Układ pasywny tego systemu znajdował się w górnej części dziobu, natomiast układ aktywny umiejscowiono w przedniej części kiosku. Pozostałe systemy hydrolokacyjne są standartowym wyposażeniem brytyjskich okrętów podwodnych. Przed kioskiem zainstalowany jest przechwytujący wysuwany hydrolokator pasywno-aktywny Thales Underwater Systems Typ 2019 PARIS (Passive/Active Range and Intercept Sonar). Kolejnymi systemami były hydrolokator boczny pasywny MBDA (BAE Systems) Typ 1007 i hydrolokator holowany pasywny GEC Avionics Typ 2026. Praca wszystkich systemów elektronicznych koordynowana była przez system dowodzenia i kierowania ogniem Ferranti DCB.
W początkowym okresie eksploatacji typu Upholder wykryte zostały poważne usterki w systemie odpalania pocisków WHDS (Weapons Handling and Discharge System), w wyniku czego odpalanie torped było niemożliwe. By usunąć usterki z pierwszych trzech jednostek wydano 9 milionów funtów. Czwarty okręt HMS Unicorn (S 41) znajdował się wtedy w budowie i został dokończony razem z koniecznymi poprawkami w systemie WHDS.
Zamówienie na pierwszą jednostkę typu Upholder zostało złożone przez Brytyjską Marynarkę Wojenną w październiku 1983 roku. Wykonawcą jednostki została stocznia Vickers Shipbuilding. Kolejne 3 okręty zostały zamówione w styczniu 1986 roku, a ich konstrukcją zajęła się stocznia Cammell Laird w Birkenhead. Początkowo planowano, że łącznie zostanie zbudowanych 18 okrętów typu Upholder, z których późniejsze jednostki będą reprezentowały ulepszoną wersję Batch 2 i Batch 3. W planach Brytyjskiej Marynarki Wojennej było również to, że począwszy od piątego okrętu wyporność podwodna wzrośnie do 3000 ton, zostaną zainstalowane mocniejsze silniki i wzrośnie zasięg. Okręty miały zostać wyposażone w nowy hydrolokator Ferranti Typ 2075 i hydrolokator holowany dołączany pasywny Marconi Underwater Systems Typ 2046. Wszystkie te założenia zostały przekreślone wraz z upadkiem Związku Radzieckiego, gdyż nie było już konieczności prowadzenia intensywnych operacji przeciwko sowieckim okrętom podwodnym w rejonie północnego Atlantyku i na wodach między Grenlandią, Islandią a Wielką Brytanią. Ostatecznie w służbie w brytyjskiej flocie znalazły się jedynie 4 okręty typu Upholder, które łącznie kosztowały 620 milionów funtów.
Koniec Związku Radzieckiego i Zimnej Wojny miał poważny wpływ na Brytyjską Marynarkę Wojenną i budżet przeznaczony na zbrojenia. W 1993 roku nastąpiły poważne cięcia w wydatkach na cele militarne. Brytyjska Marynarka Wojenna stanęła przed wyborem jednej z dwóch opcji. Pierwsza z nich zakładała zatrzymanie w służbie wszystkich jednostek typu Upholder, ale oznaczało to wycofanie z szeregów floty dwóch myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym. Drugą opcją było wycofanie jednostek typu Upholder i właśnie na to rozwiązanie zdecydowała się brytyjska admiralicja. Tak więc po niecałych pięciu latach służby jednostki typu Upholder znalazły się w rezerwie i zostały wystawione na sprzedaż. Wówczas najbardziej prawdopodobnym nabywcą czterech okrętów była Republika Południowej Afryki lub Kanada, jednak jednostki wizytowali także Portugalczycy i Grecy. W 1997 roku okręty typu Upholder ciągle nie miały nabywcy. Pojawiły się wtedy spekulacje, że jednostki zostaną reaktywowane i przywrócone do służby lub złomowane. Przełom nastąpił w kwietniu 1998 roku, kiedy kanadyjski minister obrony ogłosił wydzierżawienie czterech jednostek typu Upholder, które miały zastąpić w służbie w Kanadyjskiej Marynarce Wojennej 3 okręty typu Oberon.
Kontrakt na wydzierżawienie jednostek typu Upholder opiewał na kwotę 254 milionów funtów, co w przeliczeniu na dolary kanadyjskie dało sumę 750 milionów. Umowa obejmowała dzierżawię i zapewnienie odpowiedniego zaplecza dla jednostek na 8 lat. Zaznaczono również, że istnieje możliwość przedłużenia dzierżawy lub ostateczny wykup.
W 1999 roku brytyjski minister obrony podpisał kontrakt ze stocznią Vickers Shipbuilding na reaktywację wszystkich czterech okrętów typu Upholder. Jako pierwszy do suchego doku trafił HMS Unseen (S 41), na którym prace trwały przez 6 miesięcy. Obejmowały one wymianę urządzeń hydraulicznych i instalację nowych baterii. Kolejne okręty typu Upholder przeszły podobny zabieg w półrocznych odstępach.
Pierwszy okret został dostarczony Kanadyjskiej Marynarce Wojennej w listopadzie 2000 roku. Był to HMS Unseen (S 41), który został przemianowany Na HMCS Victoria (SSK 876). Kolejny okręt wszedł do służby na początku 2001 roku i był to HMS Unicorn (S 43), którego nazwę zmieniono na HMCS Windsor (SSK 877). W połowie 2001 roku przekazana została HMS Ursula (S 42), którą ochrzczono jako HMCS Cornerbrook (SSK 878), a jako ostatni pod koniec 2001 roku w służbie znalazł się HMS Upholder (S 40), który nazwano HMCS Chicoutimi (SSK 879). Początkowo przypuszczano, że okręty otrzymają typowo kanadyjskie nazwy w posteci indiańskich plemion jak na przykład Cayuga, lub pozostawi się tak zwaną serię U jak na przykład Uganda czy Ugava.
Decyzja o wydzierżawieniu przez Kanadę okrętów typu Upholder miała ścisły związek ze zmianą strategii Kanadyjskiej Matynarki Wojennej, która w okresie Zimnej Wojny wyspecjalizowała w walce z okrętami podwodnymi. W latach 80-tych i 90-tych XX wieku, po upadku Związku Radzieckiego, wyspecjalizowana strategia zwalczania okrętów podwodnych wymierzona przeciwko radzieckim okrętom podwodnym patrolującym wody Północnego Atlantyku przestała mieć rację bytu. Nowa strategia skupiła się wokół stworzenia floty wielozadaniowej, której elementem miały być nowoczesne myśliwskie okręty podwodne.
Po przeprowadzeniu w Wielkiej Brytanii reaktywacji typu Upholder i dostarczeniu okrętów Kanadyjskiej Marynarce Wojennej, nastąpiły kolejne prace na jednostkach, podczas których zainstalowano nowocześniejsze systemy elektroniczne. Wymieniono system kontroli odpalania torped, który teraz współpracował z torpedami ATK (Alliant TechSystems) Mk 48 Mod. 4 Honeywell. Systemy odpowiedzialne za odpalanie przeciwokrętowych rakiet firmy Boeing model UGM-84B Sub-Harpoon i stawianie min Marconi Underwater Systems Stonefish zostały całkowicie usunięte. Jedynym uzbrojeniem typu Victoria pozostało 18 torped ATK Mk 48 Mod. 4 Honeywell.
Zmiany zaszły również w systemach hydrolokacyjnych. Zainstalowany został hydrolokator boczny pasywny Typ 2041. Usunięto hydrolokator holowany pasywny GEC Avionics Typ 2026, a w jego miejsce pojawił się hydrolokator kanadyjski General Dynamics - Canada CANTASS (Canadian Towed Array Sonar System), który współpracuje także z nowo zamontowanym hydrolokatorem holowanym dołączanym pasywnym Marconi Underwater Systems Typ 2046.
Inne ulepszenia wprowadzone na typie Victoria obejmowały zainstalowanie systemu nawigacyjnego współpracującego z GPS (Global Positioning System). Poprawione zostało bezpieczeństwo załogi poprzez wydzielenie miejsca na dodatkowy sprzęt ratunkowy i zamontowanie awaryjnego podwodnego telefonu.
Wydzierżawienie Kanadyjskiej Marynarce Wojennej typu Upholder sprawiło, że Brytyjska Marynarka Wojenna ma w służbie jedynie okręty podwodne o napędzie atomowym, które pod wodą zachowują się głośniej. Kolejną rzeczą przemawiającą na niekorzyść jednostek typu Trafalgar czy typu Swiftsure jest ich wysoka cena w porównaniu z typem Upholder, który był uzbrojony niemal identycznie jak jego atomowe odpowiedniki i posiadał podobne możliwości bojowe. Kanadyjskiej Marynarce Wojennej udało się pozyskać bardzo udane jednostki, które niewątpliwie mają najładniejszą sylwetkę w swojej klasie myśliwski okrętów podwodnych o napędzie konwencjonalnym (SSK). Kanadyjska flota zyskała dobrą platformę ofensywną i defensywną, która sprawdza się znakomicie w patrolowaniu wód przybrzeżnych i jako wsparcie przy tropieniu nielegalnych emigrantów czy przemytu narkotyków.
|
|
|
|