|
Projekt lotniskowca typu Enterprise zrodził się w momencie, gdy dobiegła końca wojna w Korei, a w Związku radzieckim zmarł Józef Stalin. Po tych wydarzeniach nastąpił krótki okres odprężenia do 1955 roku, kiedy w Warszawie został podpisany układ o wzajemnej współpracy i pomocy państw demokracji ludowej.
Projekt lotniskowca typu Enterprise był rozwinięciem innych okrętów tej klasy typu Forrestal. Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych złożyła zamówienie na lotniskowiec USS Enterprise (CVN 65) 15 listopada 1957 roku, a wykonawcą okrętu została stocznia Newport News Shipbuilding & Drydock. Budowa rozpoczęła się 4 lutego 1958 roku, wodowanie odbyło się 24 września 1960 roku, a wcielenie do służby 25 listopada 1961.
Nowy lotniskowiec był drugim po krążowniku typu Long Beach okrętem wojennym na świecie o napędzie atomowym i największą jednostką ówczesnych czasów. Zaszczyt bycia największym "Enterprise" posiadał do 1972 roku, kiedy pojawił się nowy lotniskowiec o napędzie atomowym typu Nimitz.
Zaraz po wcieleniu do służby USS Enterprise otrzymał numer CVAN 65, gdzie litera "A" (Attack) świadczyła o ofensywnym charakterze jednostki, jednak 1 lipca 1975 roku zrezygnowano z takiego oznaczenia i do dzisiaj numer taktyczny okrętu to CVN 65.
Nuklerany napęd lotniskowca stanowi 8 ciśnieniowych reaktorów atomowych chłodzonych wodą Westinghouse A2W. Napędzają one 4 turbiny parowe General Electric o mocy 260000 KM, które z kolei wprawiają w ruch 4 śruby. Maksymalna prędkość lotniskowca to 35 węzłów, przy której zasięg wynosi około 140000 Mm. Przy prędkości 20 węzłów zasięg zwiększa się do około 400000 Mm.
Grupa lotnicza lotniskowca USS Enterprise (CVN 65) początkowo składała się z 76 samolotów. Ogólna liczba maszyn wzrosła w późniejszych latach do 85, a w jej skład wchodzą myśliwce Northrop Grumann Corporation F-14 Tomcat, samoloty myśliwsko-szturmowe Boeing F/A -18 Hornet, samoloty przeciwdziałania elektronicznego Northrop Grumann Corporation EA-6B Prowler, samolotów wczesnego ostrzegania Northrop Grumann Corporation E-2C Hawkeye i samolotów zwalczania okrętów podwodnych Lockheed Martin S-3A/B Viking. Uzupełnieniem grupy lotniczej są śmigłowce Sikorsky SH-60F Seahawk i Sikorsky HH-60H Seahawk. Początkowo, do 1973 roku, zamiast myśliwców F-14 Tomcat lotniskowiec zabierał na pokład inne myśliwce Northrop Grumann Corporation F-4 Phantom.
Na pokładzie lotniczym umieszczone są 4 katapulty USN typu C13 Mod 1. Dwie z nich znajdują się na pokładzie dziobowym, natomiast dwie kolejne na pasie startowym. Katapulty dziobowe obsługiwane są przez dwie windy, które znajdują się na prawej burcie przed nadbudówką. Samoloty do katapult na pasie startowym dostarczane są przez windy rufowe znajdujące się za nadbudówką po prawej i lewej stronie pokładu. W porównaniu z lotniskowcami typu Forrestal rozmieszczenie wind jest bardziej przemyślane. Na poprzednich jednostkach jedna z wind znajdowała się na końcu pasa startowego, co wykluczało ją z użytku na czas operacji lądowania samolotów. Na prawej burcie przed nadbudówką znajdowała się tylko jedna winda, która przyjmowała samoloty lądujące i sprowadzała je do hangaru. Wydłużało to czas potrzebny do sprowadzenia wszystkich lądujących samolotów do hangaru. Dodatkowo dwie prawoburtowe windy znajdujące się za nadbudówką były praktycznie bezużyteczne.
Zastosowanie na lotniskowcu USS Enterprise (CVN 65) napędu atomowego pozwoliło na zwiększenie przestrzeni użytkowej, gdyż nie potrzebne były zbiorniki na paliwo i olej dla turbin. Dzięki temu zwiększono zbiorniki na paliwo lotnicze, którego mozna było zgromadzić 8500 ton. Ilość ta pozwalała na 12 dni przeprowadzania ciągłych operacji lotniczych.
Uzbrojenie lotniskowca do obrony własnej składa się z trzech wyrzutni Raytheon Mk 29 GMLS (Guided Missile Launching System) dla przeciwlotniczych rakiet firmy Raytheon/NATO model RIM-7 Sea Sparrow. Wykorzystują one 3 radary kierowania Lockheed Martin AN/SPG-60 STIR (Separate Tracking and Illuminating Radar), które współpracują z systemem Mk 91 i Mk 23 TAS (Target Acquisition System), który jest częścią systemu Mk 91. Obronę bezpośrednią zapewniają 3 zestawy kalibru 20 mm. firmy Raytheon/General Dynamics model Mk 15 Phalanx. Lotniskowiec otrzymał działka z serii Phalanx jako drugi okręt w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych. Bierne środki ochrony przed nadlatującymi pociskami przeciwokrętowymi stanowią system przeciwdziałania elektronicznego Raytheon AN/SLQ-29, który później został wymieniony na AN/SLQ-32(V)4 i odbiorniki emisji sygnałów radarowych i elektronicznych WLR-1 i WLR-11.
Do 1979 roku ściany pudełkowatej nadbudówki lotniskowca były zapełnione systemami walki elektronicznej i płaszczyznami trójwspółrzędnego radaru Hughes AN/SPS-32 i radaru Hughes AN/SPS-33. Na szczycie kiosku znajdował się maszt, który u podstawy miał kształt stożka i podobnie jak ściany nadbudówki miał wiele wyposażenia walki elektronicznej. Od 1979 do 1982 roku lotniskowiec USS Enterprise (CVN 65) przebywał w doku Puget Sound Naval Shipyard, gdzie przeprowadzano modernizację. Płaszczyzny radarów i systemy walki elektronicznej zostały zdemontowane ze ścian kiosku, a maszt został wymieniony na zupełnie nowy. W miejsce usuniętych radarów umieszczono nowe środki obserwacji powietrznej i nawodnej, które składały się z trójwspółrzędnego radaru dozoru powietrznego Hughes AN/SPS-48C, radaru dozoru powietrznego Raytheon AN/SPS-49 i radaru dozoru nawodnego Northrop Grumman Norden Systems AN/SPS-67.
W październiku 1990 roku lotniskowiec znalazł się w doku Newport News Shipbuilding & Drydock, gdzie do września 1994 roku przechodził gruntowny remont, dzięki któremu czas służby okrętu wydłużył się do 2015 roku. Miedzy innymi zostały wymienione radary i systemy elektroniczne na nowsze modele.
W październiku 1962 roku, czyli w niecały rok od wcielenia do służby, lotniskowiec USS Enterprise (CVN 65) został wysłany w rejon Kuby, na której Rosjanie zainstalowali wyrzutnie rakiet balistycznych. Było to przyczyną tak zwanego kryzysu kubańskiego, podczas którego flota amerykańska zablokowała wyspę, po to by radzieckie statki transportowe z ładunkiem rakiet i materiałów potrzebnych do budowy wyrzutni nie mogły się na nią dostać. Pieszczotliwie nazywany "Big E" wziął czynny udział w tym kryzysie zatrzymując jeden z rosyjskich statków.
W maju 1964 roku wraz z dwoma krążownikami typu Long Beach lotniskowiec utworzył pierwszy na świecie "atomowy zespół" Task Force One, który 31 lipca rozpoczął podróż dookoła świata bez uzupełniania paliwa. Lotniskowiec powrócił do macierzystego portu w listopadzie 1965 roku po przebyciu 30565 Mm.
Jednostka typu Enterprise była pierwszym okrętem o napędzie atomowym, który wziął udział w działaniach wojennych, a stało się to w chwili, gdy jego samoloty pokładowe rozpoczęły bombardowania celów znajdujących się na terytorium Wietnamu. W 1975 roku "Big E" uczestniczył w operacji Frequent Wind, mającej na celu ewakuację Sajgonu.
Od 16 grudnia 1999 roku samoloty pokładowe z USS Enterprise (CVN 65) przez 4 dni intensywnie bombardowały cele w Iraku w ramach operacji Desert Fox.
Po zamachu na World Trade Center z 11 września 2001 roku okręt został wysłany na Ocean Indyjski, gdzie od 4 października lotnictwo z lotniskowca brało udział w afgańskiej operacji Enduring Freedom wykonując około 700 lotów bojowych.
Jednostka typu Enterprise udowodniła wyższość napędu atomowego nad napędem konwencjonalnym, co skłoniło Marynarę Wojenną Stanów Zjednoczonych do zainstalowania reaktorów na lotniskowcach typu Nimitz, mimo wysokich kosztów budowy. Napęd atomowy miał zostać również zastosowany na jednostce typu John F. Kennedy, lecz ostatecznie zrezygnowano z tego zamiaru decydując się na napęd konwencjonalny. Po wycofaniu za służby około 2015 roku, "Big E" zostanie zastąpiony przez nowy lotniskowiec o numerze taktycznym CVNX 78, który ma być przekazany amerykańskiej flocie w 2008 roku.
|
