|
Gdy w komunistycznej Rumunii władzę sprawował dyktator Nikolai Ceausescu jedną z prestiżowych spraw stało się wybudowanie okrętu, który opierałby się na rumuńskiej myśli technicznej i wykorzystywał niektóre systemy wyprodukowane w Związku Radzieckim. Dodatkowo jednostka miała być całkowicie wybudowana w rodzimej stoczni, co miało mieć charakter uniezależnienia się od zakupów okrętów za granicą i stworzenie z Rumunii kraju będącego nie tylko odbiorcą, ale także producentem okrętów wojennych. Z tym powodem może również łączyć się osobista megalomania Nikolaia Ceausescu, który pragnął zaspokoić własne marzenia o potędze. Najprawdopodobniej właśnie to było przyczyną opracowania niszczyciela rakietowego typu Maraseti, który do służby w marynarce wojennej Rumunii wszedł w 1985 roku. Budowa tej jednostki odbyła się w rumuńskiej stoczni Santierul 2 Mai w Mangalii. Początkowo nosiła ona nazwę "Muntenia", która później zmieniona została na "Maraseti". Numer burtowy 111 pozostał bez zmian. Niszczyciel przydzielony został do portu marynarki wojennej w Mangalii nad Morzem Czarnym.
Konstrukcja niszczyciela rakietowego typu Maraseti jest stosunkowo prosta. Kadłub o długości całkowitej 144,6 metra ma maksymalną szerokość 14,8 metra, co daje stosunek długości do szerokości około 1 : 10. Pokład główny jest jednolity, jednostajnie obniżający się od dziobu do samej rufy. Kształty nadbudówek przypominają pudełka i podobnie jak kadłub są stosunkowo proste. Oba maszty radarowe, które uzyskały formę kratownicową, umieszczone zostały na niewysokich platformach, podobnie jak reszta nadbudówek przypominających swym kształtem pudełka. Za tylnym masztem umieszczona został bryła komina, która zwęża się ku górze. Cała konstrukcja sprawia wrażenie masywnej i dość zwartej.
System napędowy rumuńskiego okrętu typu Maraseti zaprojektowany został w systemie CODAD. W skład jednostki napędowej wchodzą 4 silniki diesla, które łącznie posiadają moc 32000 KM. Dają one prędkość maksymalną wynoszącą 27 węzłów. Moc z silników diesla przekazywana jest dość nietypowo na 4 wały śrubowe, a nie jak powszechnie się stosuje na 2 wały.
Bardzo szybko po wejściu do służby jednostki "Maraseti" w 1985 roku zorientowano się, że okręt ma bardzo duże problemy ze statecznością, które wynikały ze złego dobrania stosunku szerokości do wysokości przy wysoko umieszczonym środku ciężkości. Z tego względu już w 1988 roku rumuński niszczyciel znalazł się w doku stoczni na generalnej przebudowie, mającej na celu zlikwidowanie problemów ze statecznością. Przebudowa ta zakończyła się dopiero w 1992 roku, gdyż w międzyczasie w Rumunii nastąpiły przemiany ustrojowe, w wyniku których upadł reżim Nikolaji Ceausescu. Po zakończeniu przebudowy z lat 1988 - 1992 jednostka typu Maraseti nie miała już takich problemów ze statecznością, jednak nadal słabym punktem pozostało uzbrojenie, którego podczas tej modernizacji nie unowocześniono.
Głównym systemem uzbrojenia pozostały radzieckie rakiety przeciwokrętowe model 4K-40M (SS-N-2C Styx), których technologia opiera się na rozwiązaniach z wczesnych lat 60-tych XX wieku. Rakiety te są w stanie zatopić jednostkę o małych, bądź średnich rozmiarach, jednak są bezużyteczne w przypadku prowadzenia przez wroga intensywnego zagłuszania elektronicznego, które na współczesnym polu walki jest standardem. Łączny zapas przenoszonych pocisków wynosi 8 sztuk. Wystrzeliwane są one z czterech podwójnych wyrzutni systemu model P-20M Rubezh, z których dwie umieszczone są w części dziobowej, a dwie pozostałe w części rufowej. Przednie wyrzutnie umieszczone są symetrycznie na prawej i lewej burcie, uniesione są nieco ku górze i skierowane do przodu. Tylna para umieszczona została w podobny sposób, lecz została skierowana w stronę rufy. Kierowaniem pocisków model 4K-40M (SS-N-2C Styx) zajmuje się radar model Garpun (Plank Shave), który znajduje się na szczycie przedniego masztu. Uzupełnieniem systemów zwalczania okrętów nawodnych są dwie armaty kalibru 76,2 mm. model AK-276. Umieszczono je na dziobie jedna po drugiej. Ich kierowaniem zajmuje się radar, który w oznaczeniu zachodnim znany jest jako Hawk Screech. Antena tego radaru zainstalowana została na platformie w kształcie pudełka, która znajduje się na dachu pomostu bojowego przed przednim masztem radarowym.
Jeszcze słabszym systemem uzbrojenia od rakiet i artylerii przeciwokrętowej jest obrona przeciwlotnicza. Typ Maraseti nie został wyposażony w jakiekolwiek pociski przeciwlotnicze, a jedynym uzbrojeniem mogącym zniszczyć nadlatujące rakiety przeciwokrętowe są cztery działka obrony bezpośredniej kalibru 30 mm. model AK-630. Działka te skupione są w części rufowej za kominem. Oznacza to, że w przypadku pocisków nadlatujących od strony dziobu rumuński niszczyciel "Maraseti" jest zupełnie bezbronny. Takie a nie inne rozmieszczenie działek obrony bezpośredniej sprawdza się jedynie w przypadku ochrony przed rakietami zmierzającymi w stronę okrętu z lewej lub prawej burty, bardziej od strony rufy. Kierowaniem ogniem działkami kalibru 30 mm. model AK-630 zajmują się dwa radary, które w oznaczeniu zachodnim znane są jako Drum Tilt.
Niektóre źródła podają, że projekt typu Maraseti przewidział dwa miejsca dla wyrzutni systemu model 9K-32 Strela-2 z rakietami przeciwlotniczymi model 9M-32 (SA-N-5 Grail), które w znaczący sposób wpłynęłyby na możliwości obrony przed pociskami przeciwokrętowymi. Ostatecznie jednak rumuński niszczyciel nie posiada rakietowego systemu przeciwlotniczego.
W skład uzbrojenia jednostki typu Maraseti wchodzą także środki zwalczania okrętów podwodnych. W części dziobowej przed bryłą przedniej nadbudówki zainstalowano dwie radzieckie wyrzutnie model RBU 6000 dla rakietowych bomb głębinowych model RGB-60. Dodatkowo na śródokręciu znajdują się dwie wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm. model PTA-53, z których jedna umieszczona jest na lewej burcie, a druga na prawej. Z wyrzutni tych wystrzeliwane są torpedy model Typ 53-65. Głównym systemem wykorzystywanym do zwalczania okrętów podwodnych są stacjonujące na pokładzie śmigłowce model SA-316B Alouette 3, które dostarczyła firma Eurocopter Romania (połączenie koncernu Eurocopter z rumuńską firmą IAR). Na pokładzie niszczyciela typu Maraseti mogą być transportowane dwie maszyny, które na rufie mają do dyspozycji pokład lotniczy i hangar.
Wyposażenie elektroniczne rumuńskiego niszczyciela jest skromne i opiera się na elektronice dostarczonej ze Związku Radzieckiego. Podstawowym i jedynym środkiem obserwacji przestrzeni powietrznej i nawodnej jest radar model MR-302 Rubka (Strut Curve). Jego antena znajduje się na szczycie tylnego masztu. By zapewnić nawigację zainstalowany został radar model Nayada. Typ Maraseti wyposażony jest także w hydrolokator kadłubowy aktywny, który wykorzystywany jest do śledzenia i kierowania atakiem na cel. Skromne wyposażenie elektroniczne nie jest sprzężone miedzy sobą przez centralny system dowodzenia, co na współczesnym polu walki jest ogromną wadą. Uzupełnieniem elektroniki okrętowej są systemy walki elektronicznej, jednak podobnie jak wyposażenie dozoru i hydrolokacyjne, są one bardzo skromne. Składają się jedynie z dwóch wyrzutni pułapek termicznych model PK-16, które stanowią bierną ochronę przed nadlatującymi pociskami przeciwokrętowymi.
Niektóre źródła podawały, że na 2006 rok planowana była niewielka modernizacja jednostki "Maraseti" (111), która miała na celu poprawienie skuteczności bojowej okrętu, choć na instalację bardzo nowoczesnych systemów raczej nie można było liczyć ze względów finansowych. Ostatecznie prawdopodobnie modernizacja ta została opóźniona ze względu na przetarg na nowy system dowodzenia. Konkurs ten można chyba uznać za integralną część planu modernizacji rumuńskiego niszczyciela, wyznaczoną pierwotnie na 2006 rok.
Przetarg na system dowodzenia marynarka wojenna Rumunii ogłosiła w połowie pierwszej dekady XXI wieku. Miał on na celu wyłonić firmę, która opracuje i zainstaluje na niszczycielu "Maraseti" (111) system dowodzenia, mający scalić środki obserwacji nawodnej i powietrznej, jak również radary kierowania ogniem. Przetarg na początku 2007 roku wygrała duńska firma Terma ze swoim systemem dowodzenia model C-Flex. W celu zapewnienia sprawnego współdziałania dotychczas nie zintegrowanych systemów radarowych, wykorzystana zostanie światłowodowa sieć Ethernet oraz serwery, na których będą przechowywane i aktualizowane dane z czujników okrętowych. Konsole operatorskie tego systemu model MFC 2000 dostarczy inna duńska firma Maersk Data Defence, która obecnie znana jest jako Saab Denmark i jest częścią szwedzkiego koncernu Saab. Dostosowanie całego systemu do wymogów niszczyciela "Maraseti" (111) odbywać się będzie przy współpracy rumuńskiej firmy Sysco z Bukaresztu. Z kolei inna rumuńska firma Navtron z Konstancy odpowiadać będzie za wsparcie logistyczne całego projektu.
Duński system dowodzenia model C-Flex opiera się na rozwiązaniach komercyjnych, a więc stosunkowo łatwo dostępnych na rynku. Dzięki temu koszty tego systemu oraz konieczne przeszkolenie w jego obsłudze nie są tak wysokie, jak w przypadku systemów opracowywanych specjalnie na konkretne potrzeby sił zbrojnych. Jest to dość istotne ze względu na ograniczony budżet marynarki wojennej Rumunii. Co więcej takie rozwiązanie bardzo ułatwia możliwość szybkiej modernizacji i łatwego dodawania lub odejmowania współpracujących z systemem elementów. Taki stan rzeczy jest charakterystyczny dla systemów o tak zwanej architekturze otwartej, do których system dowodzenia firmy Terma model C-Flex należy.
Ogólnie rumuński niszczyciel typu Maraseti jest jednostką niezbyt udaną, zupełnie nie odpowiadającą współczesnym standardom stosowanym na nowych okrętach. Już w momencie budowy w latach 80-tych XX wieku niszczyciel był przestarzały i teoretycznie oraz praktycznie nie miał żadnych szans w starciu ze swoimi zachodnimi odpowiednikami. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy był brak jakiegokolwiek rakietowego systemu przeciwlotniczego i systemu przeciwdziałania elektronicznego. Praktycznie typ Maraseti skazany jest na działanie na wodach przybrzeżnych w zasięgu lotnictwa stacjonującego na lądzie, które zapewniałoby minimalną ochronę przeciwlotniczą. Ofensywne możliwości z rakietami model 4K-40M (SS-N-2C Styx) prezentują się równie kiepsko. Pociski te opierają się na technologii z początku lat 60-tych XX wieku i w praktyce są bezużyteczne. W zasadzie nawet brak jakichkolwiek rakiet przeciwokrętowych nie wpłynąłby na spadek i tak minimalnych możliwości bojowych. Ogromną wadą jest brak zintegrowanego systemu dowodzenia, bez którego efektywne, sprawne i szybkie działanie na współczesnym polu walki jest niemożliwe. Stan ten być może ulegnie zmianie po instalacji duńskiego systemu dowodzenia firmy Terma model C-Flex, jednak nie wydaje się, aby miało to znaczący wpływ na możliwości bojowe w obliczu przestarzałego uzbrojenia.
Jedynym zadaniem, które rumuńska jednostka może w miarę skutecznie wykonywać jest walka z nieprzyjacielskimi okrętami podwodnymi. Wpływ na to mają głównie stacjonujące na pokładzie śmigłowce firmy Eurocopter Romania model SA-316B Alouette 3. Pod tym względem typ Maraseti dorównuje współczesnym standardom, które wymagają by na pokładzie móc zaokrętować przynajmniej jedną maszynę.
Sama koncepcja budowy rumuńskiego niszczyciela w rumuńskiej stoczni była sprawą czysto prestiżową. W zasadzie jednostka "Maraseti" (111) była zaspokojeniem megalomanii dyktatora Nikolaji Ceausescu, który nie zwracał uwagi na to, że rumuński przemysł stoczniowy, skromne fundusze i radziecka myśl techniczna z lat 50-tych i 60-tych XX wieku nie były w stanie zapewnić skonstruowania udanego i wartościowego okrętu. Ewentualnie można liczyć na to, że instalacja duńskiego systemu dowodzenia firmy Terma model C-Flex wpłynie na możliwości operacyjne okrętu, ale nawet gdyby przyjąć że tak będzie, to poprawa będzie nieznaczna w obliczu kiepskiego uzbrojenia. Dlatego nawet po modernizacji typu Maraseti i zainstalowaniu zintegrowanego systemu dowodzenia jednostka ta będzie niszczycielem przestarzałym i nie nadającym się do prowadzenia współczesnej wojny na morzu. Będzie to również symbol minionej epoki w dziejach Rumunii, w której marnotrawiono pieniądze na spełnianie nierealnych marzeń o potędze rumuńskiego przemysłu stoczniowego.
Teorytycznie jednostka typu Maraseti, która klasyfikowana jest jako niszczyciel rakietowy, powinna stanowić trzon niewielkiej marynarki wojennej Rumunii. Jednak znikoma przydatność bojowa wyklucza ten okręt z takiej roli. Z tego względu w jego miejsce jako głównej siły floty Rumunia zakupiła w 2003 roku od Wielkiej Brytanii dwie fregaty typu Broadsword w wersji Batch 2, które zostały wycofane ze służby w brytyjskiej flocie.
|
